دریافت پایان نامه پهنه بندی مناطق مساعد کشت گندم دیم با فاکتورهای اقلیمی با روش زمین آماری

Classification of suitable area for wheat rain fed farming considering some climatologically and topographic factors by geostatistical methods (case study: Tehran province)
شامل 145 صفحه
فرمت word
حجم فایل 2.7MB
شناسه محصول: 921

قیمت دانلود فایل: 11.800 تومان

دسته:
  • واحد علوم و تحقیقات تهران
  • دانشکده علوم پایه - گروه هواشناسی کشاورزی
  • پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد - رشته هواشناسی کشاورزی

قسمتی از متن پایان نامه پهنه بندی مناطق مساعد کشت گندم دیم با توجه به فاکتورهای اقلیمی و عوامل زمینی به کمک روش های زمین آماری (مطالعه موردی استان تهران)

چکیده

شناخت اقلیم وبررسی نیازهای اقلیم شناختی گیاهان زراعی از مهمترین عوامل موثر در تولید است. عوامل اقلیمی وعوامل زمینی درتعیین مناطق مساعد کشت گندم دیم، اهمیت بسزائی دارند. در این مطالعه که در استان تهران صورت گرفته، از عوامل اقلیمی: بارش طول فصل رشد، بارش پائیزه، بارش بهاره،  دما، تبخیر وتعرق پتانسیل(به روش پنمن مانتیث فائو) در طول دورۀ رشد گندم دیم واز عناصر زمینی: ارتفاع و شیب استفاده شد. جهت تهیه نقشه های اقلیمی روش های  معین وزمین آماری مورد بررسی قرار گرفتند. روش های معین مورد استفاده شامل روش های میانگین متحرک وزنی(WMA) باتوان های1 الی 5 می باشد. نتایج این بررسی نشان دهندۀ مزایای روش های زمین آماری نسبت به روش های معین درتهیه نقشه های اقلیمی است. از جمله این مزایا می توان به تحلیل واریوگراف اشاره کرد، که بر اساس پارامترهای آن می توان شبکه نمونه برداری را بطور بهینه طراحی نمود. دقت بالاتر این روش ها براساس شاخص میانگین قدر مطلق خطا (MAE) ومتوسط قدر مطلق انحراف (MBE) ) همچنین از نیمساز دیاگرام پراکنش مقادیر موجود وبر آورد شده (ضرایبa , b ) به روش تکنیک متقابل نیز برای ارزیابی دقت روش ها استفاده شد. در روش های کوکریجینگ می توان از متغییر کمکی جهت تهیه نقشه و میانیابی استفاده نمود.

همچنین در این تحقیق توزیع جغرافیایی هر یک از پارامترهای هواشناسی  با احتمال وقوع 75و 90 درصد نیز تهیه شد، نقشه ها نشان داند که مناطق شمالی استان برای کشت مناسب وقسمتهای جنوبی برای کشت نامناسب می باشد.

نتایج بررسی های انجام شده نشان می دهد که روش کوکریجینگ ساده در برآورد بارندگی ، دما وتبخیر وتعرق پتانسیل و روش کوکریجینگ معمولی در برآورد بارش پائیز و بهار درطول دورۀ رشد گندم دیم ارائه می دهد. پس از تهیه نقشه های هم اقلیمی که با استفاده از روش های مذکور ترسیم شد، نقشه های مذکور از طریق نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی با نقشه های ارتفاع وشیب تلفیق شده ونقشه نهایی مناطق مساعد کشت گندم دیم در استان تهران بدست آمد.

نقشه نهایی نشان دادکه عمده مناطق مناسب برای کشت گندم دیم در قسمت غرب وشمال غربی کرج و مناطق بسیار پراکنده درقسمت های مرکزی و شمال شرقی استان تهران قرار دارد.  مناطق متوسط برای کشت گندم دیم قسمتهایی از دماوند،  ورامین، شهر ری، جنوب کرج وقسمتهای شمال کرج، تجریش وبخش کوچکی در شمال شرقی تهران را شامل می شود. همچنین مناطق ضعیف برای کشت گندم دیم قسمتهای جنوبی دماوند، فیروز کوه، ورامین، ری و بخش خیلی کوچکی ازکرج می باشد.

کلمات کلیدی: پهنه بندی، گندم دیم، روش های زمین آماری، استان تهران.

فصل اول – کلیات

1-1مقدمه

شناخت پارامترهای آب و هوایی و اثر آنها روی گیاهان زراعی یکی از مهمترین عوامل موثر در افزایش عملکرد و به تبع آن بالا بردن تولید می باشد و این موضوع به ویژه در شرایط کشاورزی دیم از اهمیت بیشتری برخوردار است. چون اقلیم در کشت دیم بیشترین تاثیر را در عملکرد گندم دارد.  کاشت بی رویه گندم دیم در مناطق نامساعد و عدم استفاده مناسب از امکانات بالقوه اقلیمی سبب تخریب منابع طبیعی و هدر رفتن سرمایه های ملی می گردد.

گندم یک محصول استراتژیک و مهمترین محصول زراعی کشور است و نقش بارزی در تأمین تغذیه مردم دارد، بنابراین اگر بتوان با توجه به نیازمندی های اکو فیزولوژیکی این محصول، عوامل محیطی مناطق مساعد کشت گندم دیم را شناسایی نمود و محدودیت ها یا توانمندی‌هایی که اقلیم در محیط ایجاد کرده است را شناسایی نمود، عملاً می توان به عملکرد بیشتری در واحد سطح دست یافت. این امرسبب بهبود شرایط اقتصادی کشاورزی و سطح درآمد کشور خواهد گردید.

پهنه بندی اقلیمی- کشاورزی، کشاورزان را قادر می سازد که عملیات کشاورزی را متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه تطبیق دهند. این امر باعث می گردد که خسارت وارد شده بر محصول که ناشی از عدم شناخت کافی متغیرهای اقلیمی است، کاهش یابد. بعضی از دانشمندان از جمله واتسون [Watson] (1964) بر این باورند که نوع تولید کشاورزی از جمله، نوسان محصول به آب و هوا بستگی دارد. بنابراین، امروزه، بزرگترین مشکل در هواشناسی کشاورزی اثر نوسان آب و هوا بر محصول است (خالدی،1374).

دو گروه اصلی برای توسعه وارتقاء فعالیت های زراعی دخالت دارند: عوامل پایدار وعوامل ناپایدار. عوامل پایدار عواملی هستند که طی سال های متمادی، تغییرات آنها بسیار کم وبطئی است از جمله این موارد شیب، ارتفاع، جهت ونوع خاک را می توان نام برد. عوامل ناپایدار عواملی که دارای تغییرات زمانی می باشند، مانند میزان بارندگی، دما ، رطوبت و … . نکته حائز توجه این که برای ایجاد وتوسعه فعالیت های زراعی موفق، امکان اصلاح یاتغییر عوامل پایدار متناسب با نیاز وجو دارد ولی تغییر شرایط اقلیمی به جز در شرایط گلخانه ای امکان پذیر نمی باشد و حتما می بایستی وضعیت زراعی را متناسب با همان شرایط تنظیم نمود(رسولی وهمکاران، 1384. راشد محصل، 1385).

با توجه به اهمیت بخش کشاورزی، انجام تحقیقات منطقه‌ای برای تعیین مناطق مساعد کشت هر گیاه زراعی ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق با تحلیل مشاهدات آب و هوایی  بااستفاده از روش های زمین آماری نظیر کریجینگ، کوکریجینگ ومیانگین متحرک وزنی وتلفیق عوامل محلی با استفاده از عملیات انطباق لایه های مختلف و آنالیز آماری، پهنه بندی اقلیمی- کشاورزی استان تهران برای کشت گندم دیم در محیط GIS صورت گرفت و در نتیجه استعداد اراضی برای کشت این محصول شناسایی گردید.

1-2- تعریف حدود موضوع

پهنه بندی مناطق مستعد برای کشت گندم دیم در استان تهران باتوجه به فاکتورهای اقلیمی(بارندگی،دما وتبخیر وتعرق به روش پنمن مانتیث فائو) در طول فصل رشد وعوامل زمینی (ارتفاع و شیب )به کمک روش های زمین آماری برای کشت گندم دیم در محیط GIS، موضوع اصلی تحقیق به شمار می رود. عناصر آب و هوایی وعوامل محلی در تعیین نوع کشت و عملکرد محصول اهمیت بسزایی دارند.

1-3- بیان مسئله پژوهش

به دنبال روند تکاملی روش های زمین آماری در تخمین ذخایر معدنی،پهنه بندی مناطق آلوده (از نظر آلودگی منابع خاک، آب، هوا) پهنه بندی مناطق مساعدکشت و… ، روز به روز پایه های زمین آمار ونفوذ این علم به شاخه های مختلف سایر علوم به صورت بارز تری نمایان می شود. روشهای زمین آمار می تواند برای متغییرهایی که ساختار مکانی دارند، مفید واقع شوند. با توجه به شبکه جمع آوری اطلاعات اقلیمی در کشور که یک شبکه نسبتأ منسجم می باشد، می توان تأثیر تلفیقی عوامل مختلف اقلیمی نظیر بارندگی، دما وتبخیر وتعرق و محلی نظیر ارتفاع، شیب … برای تعیین مناطق مساعد کشت گندم دیم در استان تهران را بررسی و تحلیل نمود.

گندم گیاهی است که به مقدار زیاد در مساحت وسیعی از زمین های کشاورزی دنیا وایران کشت می شود. با توجه به اهمیت استراتژیک گندم، شناسایی مناطق مساعد برای کشت این محصول زراعی براساس داده های اقلیمی باعث افزایش عملکرد آن خواهد شد. در این بررسی جهت تعیین مناطق مساعد کشت گندم دیم دراستان تهران از عناصر اقلیمی بارش ، دما وتبخیر وتعرق بالقوه(با استفاده از روش پنمن مانتیث فائو) در طول فصل رشد واز عوامل زمینی شیب وارتفاع استفاده می گردد.

تجزیه وتحلیل متغیرهای اقلیمی بااستفاده از روش های زمین آمار همچون کریجینگ، کوکریجینگ ومیانگین متحرک وزنی صورت خواهد گرفت. سپس با استفاده از توابع سیستم اطلاعات جغرافیایی متناسب باقابلیت دیم هر کدام از عوامل مطالعاتی را به حالات  مناسب، متوسط، ضعیف و نامناسب تقسیم بندی نموده ونقشه های مربوط را ترسیم می کنیم. در ادامه از روی هم قرار دادن نقشه های یاد شده یک نقشه نهایی حاصل می آید.

1-4- سوالات پژوهش

با توجه به اهمیت موضوع، سوالهای اساسی این تحقیق عبارتنداز:

1- بااستفاده از پارامترهای هواشناسی وعوامل زمینی وروشهای مبتنی برزمین آمارچه مناطقی از استان تهران توان اکولوژیکی مناسب برای کشت گندم دیم می باشند؟

2-کدام یک ازانواع روشهای زمین آماری دارای کمترین خطا برای  ترسیم نقشه های بارندگی، دما و تبخیروتعرق پتانسیل می باشد؟

1-5- اهداف تحقیق

این مطالعه با هدف تحلیل مکانی دما، بارش وتبخیر وتعرق در ایستگاه های سازمان هواشناسی و وزارت نیرو(تماب) استان تهران با استفاده از برخی روش های زمین آماری ومقایسه کارایی این روشها با یکدیگر وهمچنین تأثیر عوامل زمینی به منظور پهنه بندی مناطق مساعد برای کشت گندم دیم صورت می گیرد. از این رو اهداف مرحله‌ای آن را می‌توان با در نظر گرفتن ابعاد گوناگون اقلیمی وعوامل محلی به شرح زیر بیان کرد:‌

  • مطالعه و بررسی منابع معتبر علمی در زمینه اقلیم شناسی کشاورزی وداده های جوی درزمین آمار در ایران و جهان و شناسایی و بکارگیری مشاهدات اقلیمی شاخص در کاشت گندم دیم.
  • تهیه نقشه‌های هم‌ارزش اقلیمی و تعیین ارزش وزنی هر پارامتر در منطقه مورد مطالعه بااستفاده از روشهای زمین آمار.
  • مقایسه انواع روشهای زمین آمار واستفاده از روشی که کمترین خطا را داشته باشد درتعیین پارامترهای اقلیمی.
  • تهیه نقشه های توپوگرافی وشیب وتعیین ارزش وزنی هر پارامتر در منطقه مورد مطالعه
  • پهنه بندی و مرزبندی اراضی استان تهران از لحاظ میزان مطلوبیت کاشت گندم دیم.

1-6-فصول پایان نامه

فصول مختلف این تحقیق به صورت زیرتدوین یافته است: در فصل دوم مقدمه ای دربارۀ پهنه بندی اقلیم شناسی کشاورزی، روشهای ناحیه بندی، تعیین تاریخ کشت و روشهای زمین آمار بحث می شود.درفصل سوم  به  تحقیقاتی که در زمینه پهنه بندی اقلیمی کشاورزی و زمین آمار وداده های جوی انجام شده است، اشاره می شود. درفصل چهارم روش شناسی لازم برای انجام تحقیق تشریح شده است. این امر شامل جمع آوری وآماده سازی داده های مورد نیاز در منطقه مورد مطالعه، چگونگی رسم نقشه هاو روش های زمین آماری  به طور اجمالی می باشد. درفصل پنجم خلاصه ای از کارهای انجام شده و نتایجی که از این تحقیق گرفته شده آمده است. با لاخره فصل ششم به نتیجه گیری پژوهش اختصاص یافته است.

Abstract

Recognition of Climate and doing research about climatic requirements of farm plants can be regarded as main factors in the production process.

Climatological factors and Topographical factors are too important for determining the suitable area for wheat rain fed farming.

The present study is case Study Tehran province and some climatological factors like rainfall, temperature, potential evaportranspiration (by using penman mantith fao method) in groth period of wheat and topographic factors like elevation  and slope were considered. deterministic method including  inverse distance with the power 1 to 5. and geostastical  methods were used properties.

Geostastical methods were variety of kiriging and cokiriging.

Our result showed adavantage of geostastical methods deterministic methods in climatological mapping. One of the advantages is accuracy of variogeraphy analysis, more accuracy was obtained using geostatistical methods then using determinsthc methods base one mean absolute error(MAE) mean bias errors(MBE) auxiliary variable Also by using of bisector of distribiution Diagram, contents of measured and predicted (Coefficint a,b), Cross validation methods used for accuracy of methods can be used for mapping and mideling .

Then this research even of meterology parameters were provided with 75% and 90% probability occurance.

Final maps showed that the north region of province have medium qualification for wheat Cultivation and South of province has unsuitable qualification.

Results showe that the Simple Cokriging is the best method for calculate of precipitation, temperature and evaporation, and Ordinary cokriging has the best result in prepared of fall and Spring ration in period of growth rain fed wheath.

After isoclimatology mapping with mentioned methods, final map of suitable area for wheat farming in Tehran province was preapered by combing hight and slope mape with geographical information system(GIS).

The Final map showed that the magor suitable regions For wheat rain fed  are located in west, south west karj and very sporadic in centeral and north east region of province.

The moderate regions for wheat rain cultivation are seen in section of Damavand, Varamin, Ray, South of Karj  and parts of  North of karaj, Tajrish, and small zone in North east of Tehran.

Also The Weak region for upper propose located in southern sectin of Damavand, Firozkoo, Veramin and the small section of Karj.

Keywords: rain fed wheat, zoning, Geoststistical methods, Tehran province

فهرست

فهرست پایان نامه

فصل اول

چکیده — 1

1-1-  مقدمه — 2

1-2- تعریف حدود موضوع — 3

1-3- بیان مساله پزوهش — 3

1-4- سوالات پزوهش — 4

1- 5- اهداف تحقیق — 4

1- 6- فصول پایان — 4

فصل دوم

کلیات وتعاریف

2-1- مقدمه — 6

2-2- مناطق کشت گندم دیم — 6

2-3 روش های ناحیه بندی آگروکلیمایی — 7

2-4- تعیین تاریخ کشت گندم دیم — 7

2-5- زمین آمار — 8

2-6- تحلیل مکانی — 9

2-7- متغییرناحیه ای — 9

2-8- نیم تغییر نما — 10

2-9- مشخصات واریوگرام — 10

الف- دامنه تاثیر — 11

ب- سقف یا آستانه واریوگرام — 11

ج- اثر قطعه ای — 12

2-10- تحلیل های ممکن از واریوگرام — 12

2-11-  مدل های تئوری نیم تغییر نما — 12

2-11-1- گروه فاقد آستانه — 12

2-11-2- گروه حاوی آستانه — 12

2-12- روش های میانیابی — 12

2-12-1- روش زمین آمار — 13

2-12-1-1- کریجینگ ساده — 13

2-12-1-2- کریجینگ معمولی — 13

2-12-1-3- کریجینگ جامع — 14

2-12-1-4- کوکریجینگ — 14

2-12-2- روش های معین — 15

2-12-2-1- روش میانگین متحرک وزنی — 15

2-13- روش ارزیابی — 15

فصل سوم

مروری بر منابع — 17

3-1- پهنه بندی اقلیمی کشاورزی — 17

3-1-1- سابقه تحقیق در خارج کشور — 17

3-3-1-2- سابقه تحقیق در ایران — 18

3-1-3- جمع بندی منابع مربوط به اقلیم شناسی کشاورزی — 24

3-2- زمین آمار وداده های جوی — 26

3-2-1- سابقه تحقیق در خارج کشور — 26

3-2-2- سابقه تحقیق در ایران — 30

3-2-3- جمع بندی منابع مربوط به زمین آمار — 32

فصل چهارم

مواد و روش ها

4-1- منطقه مورد مطالعه — 33

4-2- جمع آوری داده — 34

4-3- نقشه منطقه مورد مطالعه — 34

4-4- آب و هوای منطقه مورد مطالعه — 39

4-5- تنظیم اطلاعات ایستگاه ها بر اساس تقویم سال آبی — 39

4-6- تکمیل، تطویل و تصحیح داده های هواشناسی — 40

4-7- انتخاب طول دوره مشترک آماری — 41

4-8- آزمون همگنی داده ها — 42

4-9-  آزمون نرمال بودن داده ها — 42

4-10-  آماده سازی داده ها — 42

4-11- تعیین تاریخ کشت — 46

4-12- متغییرهای تحت بررسی — 47

4-12-1- رسم نقشه توزیع مکانی بارندگی در استان تهران — 47

4-12-2- نقشه توزیع جغرافیایی بارندگی پائیز وبهار به کل بارندگی سالانه برحسب درصد — 48

4-12-3- تعیین احتمال وقوع 75 و90درصدریزش بارندگی — 48

4-12-4- تعیین احتمال وقوع 75 و90درصدریزش بارندگی پائیز وبهاره — 51

4-12-5- رسم نقشه توزیع مکانی دما در استان تهران — 57

4-12-6- تعیین احتمال وقوع 75و 90 درصد دما در استان تهران — 57

4-12-7- رسم نقشه توزیع مکانی تبخیر — 58

4-12-8- تعیین احتمال وقوع 75و 90 درصدتبخیر — 59

4-13- فاکتورهای زمینی — 60

4-13-1-  توپوگرافی — 60

4-13-2- شیب — 61

4-14- روش های میانیابی — 61

4-14-1-  روش زمین آمار — 61

4-14-2- روش های معین — 61

4-15- معیارهای ارزیابی — 62

4-16- پیش بینی عملکرد گندم — 62

فصل پنجم

نتایج

5-1- تاریخ کشت — 65

5-2- نتابج روش های میانیابی — 65

5-2-1- ارزیابی روش های مختلف میانیابی برای بارندگی — 66

5-2-2- پهنه بندی استان تهران بر اساس بارندگی فصل پائیز وبهار — 73

5-2-3-  نقشه توزیع مکانی بارندگی با احتمال وقوع75و90 درصد — 80

5-2-4-  نقشه توزیع مکانی بارندگی پائیزه و بهاره با احتمال وقوع75و90 درصد — 85

5-2-5- ارزیابی روش های مختلف میانیابی برای دما — 101

5-2-6-  نقشه مکانی دما با احتمال وقوع75و90 درصد — 106

5-2-7- ارزیابی روش شه توزیع های مختلف میانیابی برای تبخیر — 113

5-2-8-  نقشه توزیع مکانی تبخیر با احتمال وقوع75و90 درصد — 118

5-3 نقشه توپوگرافی — 125

5-4- نقشه شیب — 125

5-5- نقشه پهنه بندی مناطق مساعد برای کشت گندم دیم — 128

5-6- رابطه رگرسیونی به تفکیک شهرستانها — 133

5-6-1- رابطه پیش بینی عملکرد گندم دیم شهرستان کرج — 133

5-6-2- رابطه پیش بینی عملکرد گندم دیم شهرستان فیروزکوه — 133

5-6-3- رابطه پیش بینی عملکرد گندم دیم شهرستان ورامین — 134

5-6-4- رابطه پیش بینی عملکرد گندم دیم شهرستان دماوند — 135

5-6-5- رابطه پیش بینی عملکرد گندم دیم شهرستان ری — 136

5-6-6- رابطه پیش بینی عملکرد گندم دیم شهرستان تهران — 137

فصل ششم

6-1- بحث ونتیجه گیری — 138

6-1-1- بررسی نتایج حاصل از پهنه بندی — 138

6-1-2- پیشنهادات — 141

منابع — 142

 فهرست جداول

جدول (3-1): شرایط اقلیمی مطلوب پیشنهادی سازمان هواشناسی برای کشت گندم دیم — 19

جدول (3-2): آستانه های حرارتی کمالی برای هر یک از مراحل رشد گندم دیم — 20

جدول (3-3): آستانه های حرارتی کاظمی راد وعلیجانی برای هر یک از مراحل رشد گندم — 20

جدول (3-4): شرایط اقلیمی مطلوب پیشنهادی فرج زاده وتکلوبیغش برای کاشت گندم دیم — 22

جدول (3-5): شرایط اقلیمی مطلوب پیشنهادی سبحانی برای پهنه بندی اقلیم کشاورزی گندم دیم — 23

جدول (3-6): شرایط اقلیمی مطلوب پیشنهادی برای پهنه بندی اقلیم کشاورزی گندم دیم استان تهران — 25

جدول (4-1): ایستگاه های سنوپتیک و اقلیم شناسی — 34

جدول (4-2): ایستگاه های باران سنجی سازمان هواشناسی — 35

جدول (4-3): ایستگاه های باران سنجی تماب — 36

جدول (4-3): سطح زیر کشت وعملکرد — 38

جدول (4-5): ایستگاه های دارای کمبود آمارو همچنین ایستگاه هایی راکه برای ساخت آمار از آن استفاده شده — 40

جدول (4-6): کدبندی اولین روزه های بارندگی 5 میلی متر وبیشتر در ایستگاه آبعلی — 46

جدول (4-7): احتمال وقوع75 و90درصد درایستگاه های هواشناسی منطقه مورد مطالعه — 48

جدول (4-8): احتمال وقوع75 و90درصد درایستگاه های تماب منطقه مورد مطالعه — 50

جدول (4-9): احتمال وقوع75 و90درصدبارندگی فصل پائیز درایستگاه های هواشناسی منطقه مورد مطالعه — 51

جدول (4-10): احتمال وقوع75 و90درصدبارندگی فصل پائیز درایستگاه های تماب منطقه مورد مطالعه — 53

جدول (4-11): احتمال وقوع75 و90درصدبارندگی فصل بهار درایستگاه های هواشناسی منطقه مورد مطالعه — 54

جدول (4-12): احتمال وقوع75 و90درصدبارندگی فصل بهار درایستگاه های تماب منطقه مورد مطالعه — 55

جدول (4-13): احتمال وقوع75 و90درصددما درایستگاه های هواشناسی منطقه مورد مطالعه — 57

جدول (4-14): احتمال وقوع75 و90درصددما درایستگاه های تماب منطقه مورد مطالعه — 58

جدول (4-15): احتمال وقوع75 و90درصدتبخیردرایستگاه های هواشناسی منطقه مورد مطالعه — 60

جدول (4-16):روش های میان یابی مورد استفاده — 62

جدول(5-1): تاریخ کشت گندم دیم در ایستگاه های منطقه مطالعاتی — 65

جدول(5-2): ویژگی کلی پارامترهای بارندگی — 70

جدول(5-3): پارامترهای واریوگرام کریجینگ بارندگی — 70

جدول(5-4): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ برای بارندگی — 70

جدول(5-5): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی برای متغییر بارندگی — 70

جدول(5-6): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر بارندگی — 71

جدول(5-7): معیار ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر بارندگی — 71

جدول(5-8): پارامترهای واریوگرام کریجینگ بارندگی پائیزه — 76

جدول(5-9): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ بارندگی پائیزه — 76

جدول(5-10): پارامترهای واریوگرام کریجینگ بارندگی بهاره — 76

جدول(5-11): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ بارندگی بهاره — 76

جدول(5-12): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی برای متغییر بارندگی پائیزه — 76

جدول(5-13): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر بارندگی پائیزه — 76

جدول(5-14): معیار ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر بارندگی پائیزه — 77

جدول(5-15): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی برای متغییر بارندگی پائیزه — 77

جدول(5-16): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر بارندگی — 77

جدول(5-17): معیار ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر بارندگی — 77

جدول(5-18): پارامترهای واریوگرام کریجینگ بارندگی با احتمال وقوع75 درصد — 83

جدول(5-19): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ بارندگی با احتمال وقوع75 درصد — 83

جدول(5-20): پارامترهای واریوگرام کریجینگ بارندگی با احتمال وقوع90 درصد — 83

جدول(5-21): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ بارندگی با احتمال وقوع90 درصد — 83

جدول(5-22): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی برای متغییر بارندگی با احتمال وقوع 75 درصد — 84

جدول(5-23): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر بارندگی با احتمال وقوع 75 درصد — 84

جدول(5-24): معیار ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر بارندگی با احتمال وقوع 75 درصد — 84

جدول(5-25): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی برای متغییر بارندگی با احتمال وقوع 90 درصد — 84

جدول(5-26): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر بارندگی با احتمال وقوع 90 درصد — 84

جدول(5-27): معیار ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر بارندگی با احتمال وقوع 90 درصد — 85

جدول(5-28): پارامترهای واریوگرام کریجینگ بارندگی پائیز با احتمال وقوع75 درصد — 88

جدول(5-29): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ بارندگی پائیز با احتمال وقوع75 درصد — 88

جدول(5-30): پارامترهای واریوگرام کریجینگ بارندگی بهار با احتمال وقوع75 درصد — 88

جدول(5-31): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ بارندگی بهار با احتمال وقوع75 درصد — 89

جدول(5-32): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی برای متغییر بارندگی پائیزه با احتمال وقوع 75 درصد — 89

جدول(5-33): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر بارندگی پائیز با احتمال وقوع 75 درصد — 89

جدول(5-34): معیار ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر بارندگی پائیز با احتمال وقوع 75 درصد — 89

جدول(5-35): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی برای متغییر بارندگی بهاره با احتمال وقوع 75 درصد — 90

جدول(5-36): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر بارندگی بهاربا احتمال وقوع 75 درصد — 90

جدول(5-37): معیار ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر بارندگی بهار با احتمال وقوع 75 درصد — 90

جدول(5-38): پارامترهای واریوگرام کریجینگ بارندگی پائیز با احتمال وقوع90 درصد — 92

جدول(5-39): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ بارندگی پائیز با احتمال وقوع90 درصد — 92

جدول(5-40): پارامترهای واریوگرام کریجینگ بارندگی بهار با احتمال وقوع90 درصد — 92

جدول(5-41): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ بارندگی بهار با احتمال وقوع90 درصد — 92

جدول(5-42): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی برای متغییر بارندگی پائیزه با احتمال وقوع 90 درصد — 93

جدول(5-43): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر بارندگی پائیز با احتمال وقوع 90 درصد — 93

جدول(5-44): معیار ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر بارندگی پائیز با احتمال وقوع 90 درصد — 93

جدول(5-45): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی برای متغییر بارندگی بهاره با احتمال وقوع 90 درصد — 93

جدول(5-46): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر بارندگی بهاربا احتمال وقوع 90 درصد — 94

جدول(5-47): معیار ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر بارندگی بهار با احتمال وقوع 90 درصد — 94

جدول (5-48): ویژگی کلی پارامتر دما — 103

جدول(5-49): پارامترهای واریوگرام کریجینگ برای دما — 103

جدول(5-50): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ برای دما — 103

جدول(5-51): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی برای دما — 104

جدول(5-52): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر دما — 104

جدول(5-53): معیارهای ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر دما — 104

جدول(5-54): پارامترهای واریوگرام کریجینگ برای دما با احتمال وقوع 75 درصد — 108

جدول(5-55): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ برای دما با احتمال وقوع 75 درصد — 109

جدول(5-56): پارامترهای واریوگرام کریجینگ برای دما با احتمال وقوع 90 درصد — 109

جدول(5-57): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ برای دما با احتمال وقوع 90 درصد — 109

جدول(5-58): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی متغییر دما با احتمال وقوع 75 درصد — 109

جدول(5-59): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر دما با احتمال وقوع 75 درصد 109

جدول(5-60): معیارهای ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر دما ا احتمال وقوع 75 درصد — 110

جدول(5-61): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی متغییر دما با احتمال وقوع 90 درصد — 110

جدول(5-62): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر دما با احتمال وقوع 90 درصد 110

جدول(5-63): معیارهای ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر دما ا احتمال وقوع 90 درصد — 110

جدول(5-64): ویژگی کلی پارامتر تبخیر — 115

جدول(5-65): پارامترهای واریوگرام کریجینگ برای تبخیر — 115

جدول(5-66): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ برای تبخیر — 116

جدول(5-67): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی برای متغییر تبخیر وتعرق — 116

جدول(5-68): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر تبخیر وتعرق — 116

جدول(5-69) معیارهای ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر تبخیر وتعرق — 116

جدول(5-70): پارامترهای واریوگرام کریجینگ برای تبخیربااحتمال وقوع 75 درصد — 120

جدول(5-71): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ برای تبخیربااحتمال وقوع 75 درصد — 120

جدول(5-72): پارامترهای واریوگرام کریجینگ برای تبخیربااحتمال وقوع 90 درصد — 120

جدول(5-73): پارامترهای واریوگرام کوکریجینگ برای تبخیربااحتمال وقوع 90 درصد — 121

جدول(5-74): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی متغییر تبخیر با احتمال وقوع 75 درصد — 121

جدول(5-75): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر تبخیر با احتمال وقوع 75 درصد — 121

جدول(5-76): معیارهای ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر تبخیر ا احتمال وقوع 75 درصد — 121

جدول(5-77): معیارهای ارزیابی روش میانگین متحرک وزنی متغییر تبخیر با احتمال وقوع 90 درصد — 121

جدول(5-78): معیارهای ارزیابی روش کریجینگ برای متغییر تبخیر با احتمال وقوع 90 درصد — 122

جدول(5-79): معیارهای ارزیابی روش کوکریجینگ برای متغییر تبخیر ا احتمال وقوع 90 درصد — 122

جدول(5-80): مساحت هریک از مناطق 3 گانه کشت گندم دیم — 129

جدول(1-پ): نتایج آزمون ران تست برای بارندگی — 148

جدول(2-پ): نتایج آزمون ران تست برای دما — 149

جدول(3-پ): نتایج آزمون ران تست برای ساعات آافتابی — 149

جدول(4-پ): نتایج آزمون ران تست برای رطوبت نسبی — 149

جدول(5-پ): نتایج آزمون ران تست برای سرعت باد — 149

جدول(6-پ): نتایج آزمون نرمال برای ساعات آفتابی — 149

جدول(7-پ): نتایج آزمون نرمال برای سرعت باد — 149

جدول(8-پ): نتایج آزمون نرمال برای دما — 150

جدول(9-پ): نتایج آزمون نرمال برای رطوبت نسبی — 150

جدول(10-پ): نتایج آزمون نرمال برای بارندگی — 151

فهرست اشکال

شکل(2-1):واریوگرام وپارامترهای آن — 11

شکل(4-1): موقعیت جغرافیایی استان تهران در کشور — 33

شکل(4-2): نقشه شبکه ایستگاه های مطالعاتی استان تهران — 43

شکل(4-3): نمودار میله ای ایستگاه های منطقه مطالعاتی — 45

شکل(4-4): مراحل انجام مطالعات زمین آمار وانتخاب بهترین مدل برای تخمین کمیت مورد نظر — 64

شکل(5-1):نمودار بارندگی برحسب مساحت درصد — 67

شکل(5-2):نمودار هیپسومتری طبقات ارتفاعی با مساحت — 67

شکل(5-3):نمودار میانگین ایستگاه های منطقه مطالعاتی — 68

شکل(5-4): واریوگرام مربوط به پارامتر بارندگی — 69

شکل(5-5):واریوگرام متقابل مربوط به پارامتر بارندگی — 69

شکل(5-6):نمودار نرمال شده بارندگی — 70

شکل(5-7): نقشه همباران طول فصل رشد گندم دیم در منطقه مطالعاتی — 72

شکل(5-8):میانگین بارندگی فصل بهار وپائیز شهرستانهای استان تهران — 73

شکل(5-9): واریوگرام مربوط به پارامتر بارندگی پائیز — 74

شکل(5-10):واریوگرام متقابل مربوط به پارامتر بارندگی پائیز — 74

شکل(5-11): واریوگرام مربوط به پارامتر بارندگی بهار — 75

شکل(5-12):واریوگرام متقابل مربوط به پارامتر بارندگی بهار — 75

شکل(5-13):نمودار نرمال شده بارندگی پائیز — 75

شکل(5-14):نمودار نرمال شده بارندگی بهار — 75

شکل(5-15):نقشه توزیع مکانی بارندگی فصل پائیز — 78

شکل(5-16): نقشه توزیع مکانی بارندگی فصل بهار — 79

شکل(5-17): واریوگرام مربوط به پارامتر بارندگی با احتمال وقوع 75 درصد — 81

شکل(5-18): واریوگرام متقابل به پارامتر بارندگی با احتمال وقوع 75 درصد — 81

شکل(5-19): واریوگرام مربوط به پارامتر بارندگی با احتمال وقوع 90 درصد — 82

شکل(5-20): واریوگرام متقابل به پارامتر بارندگی با احتمال وقوع 90 درصد — 82

شکل(5-21): نمودار نرمال بارندگی با احتمال وقوع 75 درصد — 83

شکل(5-22): نمودارنرمال بارندگی با احتمال وقوع 90 درصد — 83

شکل(5-23): واریوگرام مربوط به پارامتر بارندگی  فصل پائیزبا احتمال وقوع 75 درصد — 86

شکل(5-24): واریوگرام متقابل به پارامتر بارندگی فصل پائیز با احتمال وقوع 75 درصد — 86

شکل(5-25): واریوگرام مربوط به پارامتر بارندگی  فصل بهار با احتمال وقوع 75 درصد — 87

شکل(5-26): واریوگرام متقابل به پارامتر بارندگی فصل بهار با احتمال وقوع 75 درصد — 87

شکل(5-27): نمودار نرمال بارندگی پائیز با احتمال وقوع 75 درصد — 88

شکل(5-28): نمودارنرمال بارندگی بهار با احتمال وقوع 90 درصد — 88

شکل(5-29): واریوگرام مربوط به پارامتر بارندگی  فصل پائیز با احتمال وقوع 90 درصد — 91

شکل(5-30): واریوگرام متقابل به پارامتر بارندگی فصل پائیز با احتمال وقوع 90 درصد — 91

شکل(5-31): واریوگرام مربوط به پارامتر بارندگی  فصل بهار با احتمال وقوع 90 درصد — 91

شکل(5-32): واریوگرام متقابل به پارامتر بارندگی فصل بهار با احتمال وقوع 90 درصد — 92

شکل(5-33): نقشه توزیع مکانی بارندگی با احتمال وقوع 75 درصد — 95

شکل(5-34): نقشه توزیع مکانی بارندگی با احتمال وقوع 90 درصد — 96

شکل(5-35): نقشه توزیع مکانی بارندگی پائیز با احتمال وقوع 75 درصد — 97

شکل(5-36): نقشه توزیع مکانی بارندگی بهار با احتمال وقوع 75 درصد — 98

شکل(5-37): نقشه توزیع مکانی بارندگی پائیز با احتمال وقوع 90 درصد — 99

شکل(5-38): نقشه توزیع مکانی بارندگی بهار با احتمال وقوع 90 درصد — 100

شکل(5-39): نمودارمیانگین دما ایستگاه های مورد مطالعه — 102

شکل(5-40): واریوگرام مربوط به دما — 102

شکل(5-41): واریوگرام متقابل به دما — 103

شکل(5-42): نمودار دما — 103

شکل(5-43): نقشه همدمای طول فصل رشد گندم دیم در منطقه مطالعاتی — 105

شکل(5-44): نمودار دما با احتمال وقوع 75 درصد — 106

شکل(5-45): نمودار دما با احتمال وقوع 90 درصد — 106

شکل(5-46): نقشه همدمای طول فصل رشد گندم دیم در منطقه مطالعاتی — 107

شکل(5-47): واریوگرام دما با  احتمال وقوع 75 درصد — 107

شکل(5-48): واریوگرام متقابل با  احتمال وقوع 75 درصد — 108

شکل(5-49): واریوگرام دما با  احتمال وقوع 90 درصد — 108

شکل(5-50): نقشه همدمای طول فصل رشد گندم دیم با  احتمال وقوع 75 درصد در منطقه مطالعاتی — 111

شکل(5-51): نقشه همدمای طول فصل رشد گندم دیم با  احتمال وقوع 90 درصد در منطقه مطالعاتی — 112

شکل(5-52): نمودار میانگین تبخیر — 114

شکل(5-53): واریوگرام تبخیر — 114

شکل(5-54): واریوگرام متقابل تبخیر — 115

شکل(5-55): نمودار تبخیر — 115

شکل (5-56): نقشه هم تبخیر طول فصل رشد گندم دیم منطقه مطالعاتی — 117

شکل(5-57): نمودار تبخیر با احتمال وقوع 75 درصد — 118

شکل(5-58): نمودار تبخیر با احتمال وقوع 90 درصد — 118

شکل(5-59): واریوگرام تبخیر با احتمال وقوع 75 درصد — 118

شکل(5-60): واریوگرام متقابل تبخیر با احتمال وقوع 75 درصد — 119

شکل(5-61): واریوگرام تبخیر با احتمال وقوع 90 درصد — 119

شکل(5-62): واریوگرام متقابل تبخیر با احتمال وقوع 90 درصد — 120

شکل (5-63): نقشه هم تبخیر با احتمال وقوع75 درصد منطقه مطالعاتی — 123

شکل (5-64): نقشه هم تبخیر با احتمال وقوع90 درصد منطقه مطالعاتی — 124

شکل(5-65): نقشه هیپسومتری منطقه مطالعاتی — 126

شکل(5-66): نقشه شیب منطقه مطالعاتی — 127

شکل(5-67): نقشه پهنه بندی کشت گندم دیم در استان تهران — 130

شکل(5-68): نقشه پهنه بندی کشت گندم دیم با احتمال وقوع 75 درصد در استان تهران — 131

شکل(5-69): نقشه پهنه بندی کشت گندم دیم با احتمال وقوع 90 درصد در استان تهران — 132

شکل(5-70): نمودار همستگی عملکرد گندم دیم با باراندگی در کرج — 133

شکل(5-71): نمودار همستگی عملکرد گندم دیم با باراندگی در فیروزکوه — 134

شکل(5-72): نمودار همستگی عملکرد گندم دیم با باراندگی در ورامین — 135

شکل(5-73): نمودار همستگی عملکرد گندم دیم با باراندگی در دماوند — 136

شکل(5-74): نمودار همستگی عملکرد گندم دیم با باراندگی در ری — 136

منابع

منابع

  1. اقدسی، فاطمه. 1383. ارزیابی چند روش زمین آماری ترسیم میدان عددی بارندگی روزانه وسالانه(مطالعه موردی دشت برخوردار)، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، گروه هواشناسی کشاورزی.
  2. اسدی،ح. وهمکاران. 1379. استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به منظور پهنه بندی داده های نیاز آبی گیاهان (مطالعه موردی استان خوزستان). مجله خاک وآب ویژه نامه آبیاری. جلد12. شماره 10.
  3. بازگیر، سعید. 1378. بررسی پتانسییل اقلیمی زراعت گندم دیم (مطالعه موردی استان کردستان)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
  4. شهابی فر، مهدی، کوچک زاده، م، محمدزاده، م، میر لطفی، س. م. 1383. استفاده از روش های زمین آماری در تعیین نیاز آبی چغندر قند استان تهران، مجله چغندر قند.جلد20، شماره 2.
  5. جهانبخش اصل، سعید (1374)، استفاده از داده های آگروکلیمایی وپیش بینی هوا در فراوریهای کشاورزی، نشریه دانشکدة علوم انسانی واجتماعی، دانشگاه تبریز، شمارة2.
  6. حسنی پاک، علی اصغر. 1386، زمین­آمار (ژئواستاتیستسک)، چاپ دوم، انشارات دانشگاه تهران.
  7. حسامي، مرضيه، 1386. پهنه بندي اقليمي وپيش بيني عملكرد گندم وجو ديم بر اساس پارامترهاي هواشناسي در استان فارس. پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز.
  8. خالدی، شهریار. 1374، آب وهواشناسی کاربردی، تهران انتشارات نشر قومس.
  9. دین پژوه، یعقوب، موحد دانش، ع. ا. 1375. تعیین مناطق مساعد برای تولید غلات دیم با توجه به بارش های ماهانه آذربایجان شرقی، آذربایجان شرقی و اردبیل، مجله نیوار، شمارة3، صفحات:25- 38.

10-رستگار، محمد علي. 1371. دیمکاری، انتشارات برهمند.

11-رسولی،علي اكبر. قاسمی گلعذانی، کاظم. سبحانی، بهروز. 1384. نقش بارش وارتفاع در تعیین مناطق مساعد برای کشت گندم دیم بااستفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (مورد مطالعه: استان اردبیل)، مجله جغرافیا وتوسعه، صفحات183-200.

12-راشد محصل،محمد حسين. کوچکی، عوض. 1385. اصول وعملیات دیمکاری، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

13- سرمدیان، ف. 1376. بررسی و رده بندی خاکها وتناسب اراضی در سه اقلیم خشک، نیمه خشک ومرطوب منطقه شرق مازندران (گرگان وگنبد). رسالة دکتری دانشگاه تهران.

14- سازمان هواشناسی کشور وشرکت کوانتا. 1354. مطالعه اقلیم کشاورزی 15 محصول زراعی کشور، انتشارات سازمان هواشناسی کشور.

15-سبحانی، بهروز. 1384. پهنه بندی آگروکلیماتیک استان اردبیل با استفاده از تصاویر ماهواره ای در محیطGIS، رساله دکتری جغرافیای طبیعی، دانشگاه تبریز.

16- صدقياني پور، علي.  1387. بررسی پتانسییل اقلیمی كشت گندم دیم در  استان آذزبايجان شرقي، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم وتحقيقات تهران .

17- علیجانی، ب، م. کاویانی، 1373. مبانی آب و هواشناسی، انتشارات سمت.

18- علیزاده، امين. کمالی، غلامعلي. 1386. نیاز آبی گیاهان در ایران، انتشارات دانشگاه امام رضا(ع).

19-فرج زاده، منوچهر، تکلوبیغش، عباس. 1380. ناحیه بندی آگروکلیمایی استان همدان با استفاده ازسیستم اطلاعات جغرافیایی با تأکید بر گندم، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره 41.

20- قرباني، خليل. 1385. پيش بيني منطقه اي توليد گندم بر اساس داده هاي بارندگي و ارائه نتايج در محيط GIS (مطالعه  موردي شمال مركزي ايران)، پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشكده كشاورزي دانشگاه تهران.

21-کاظمی راد، مظفر، علیجانی، ب.1377، تعیین زمان ومنطقة مساعد کشت گندم دیم در آذربایجان غربی بر اساس توزیع دما و بارش، پایان نامةکارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت معلم.

22-کمالی، غلامعلی. 1376. بررسی اکولوژیکی توانائی های دیمزارهای غرب کشور از نظر اقلیمی وبا تأکید خاص برروی گندم دیم، رساله دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات تهران.

23-مخدوم، مجید. درويش صفت، علي اصغر. جعفرزاده، هورفر. مخدوم، عبدالرضا. 1380. ارزیابی وبرنامه ریزی محیط زیست باسامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS)، انتشارات دانشگاه تهران.

24-مظفری، غلامعلی.1380. ارزیابی قابلیتهای محیطی کشت گندم دیم – اقلیم شناسی کشاورزی، مطالعه موردی کرمانشاه، رساله دکتری دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت معلم تهران.

25-متین، محمود. 1379. تعیین روش میان­یابی مناسب برای تبخیر و درجه حرارت در اقلیم خشک و نیمه خشک حوزه مرکزی ایران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته آبخیزداری. مرکز اموزش عالی امام خمینی(ره).

26-مهدی زاده، مهیار. مهدیان، محمد حسین و حجام، سهراب. 1385. کارایی روش­های زمین­آماری در پهنه­بندی اقلیمی حوزه آبریز دریاچه ارومیه. مجلد فیزیک زمین و فضا، جلد 32، شماره 1، ص 116-103

27-مهدیان، محمدحسین، حسيني چگيني، ابراهيم. متين، محمود. 1378. برآورد تبخیرسالیانه با استفاده از روشهای ژئوستاستیکی در حوزه مرکزی ایران، مجموعه مقالات هفتمین سمینار سراسری آبیاری، دانشکده شهید باهنر کرمان.

28-مهدوی، محمد. حسين چگيني، ابراهيم. مهديان، محمد حسين. رحيمي بندرآبادي، سيما. 1383. مناسبترین روشهای زمین آمار در برآورد توزیع مکاني بارش سالانه درمناطق خشک ونیمه خشک جنوب شرق ایران، مجله منابع طبیعی دانشگاه تهران.

29-مهدوی، محمد، 1384. هیدرولوژی کاربردی، جلد اول، انتشارات دانشگاه تهران. چاپ پنجم.

30-محمدی، جهانگیر، 1385. آمار مکانی(ژئوستاتیستیک)، انتشارات پلک، چاپ اول.

31- نظري زاده،  فرزاد. ارشاديان،  بهناز و زند وکيلي،  کامران،  1385. بررسي تغييرات مکاني کيفيت آب زيرزميني دشت بالارود در استان خوزستان،  اولين همايش منطقه‌اي بهره برداري بهينه از منابع آب حوزه‌هاي کارون و زاينده رود،  دانشگاه شهرکرد.

32- Austrin. R.B. 1987. The Climate Vulnerabily of Wheat in International Symposium on Climate Variabity and Food.

33-Abtew. W.. J. Obeysekera. and G. Shin. 1993. Spatial Analysis for Monthly Rainfal in Southern Florida. Water Resources Bulletin. 29(2): 179-188.

34- Balla.L. L. Sumacs and J. Plester. 1975. Effect of meteorological factors on yield of winter wheat at Martovasar. Ace Agronomial Academia Scietiarum Hungarica. 21: 386-390.

35-Campling. P., Gobin. A., and J. Fegen. 2001. Temporal and spatial rainfall across humid Tropical Catchment. Hydrological processes. 15.

36- Chin D.A. and S., Zhao.. 1995. Evaporation –pan Networks. Journal of Irrigation and Drainage Engineering. 121(5): 338 – 346

37- Diodato. N. 2005. The influence of topographic variable on the spatial variability of precipitation over small region of complex Terrcin. International Journal of Climatology. 25: 351 – 363.

38- Diodato. N.,and M., Ceccarelli. 2005. Interpolation process using multivariate geostatistics for maping of climatological precipation in the Sennio mountains(Southern Italy). Earth surface and Land form. 30. 259-28.

39- Driks. K. N., J.E. Hay. C.D. Stow and D. Harris. 1998. High-resolution studies of rainfall on Norfolk Island. part two: Intrpolation of rainfall data. Journal of Hydrology.208: 187–193.

40- FAO., 1972; Crop ecology zones of Iran. Food and Agriculture

Organization of the united nations, Rome .

41-Fisher. R. A. and Maurer. 1976. Crop temperature modification and yield potential in dwarf spring wheat. Ann. Appl. Biology. 80.

42- Goovaerts. P. 2000. Geostatistical approach for incorporating elevation in to the spatial interpolation of rainfall: J. Hydrology. Amesterdam. 228(1-2). 113-129.

43- http:// www farhangsara com

– http:// irdad com

44- Hu. k.L.. B.G. Q.M. Lin. G. T.Li and D.L. Chen. 1999. Spatial variability of soil nutrients in wheat field. Transaction of the Chinese Society of Agricultural Engineering. 15(3): 33-38.

45- Haberlandt. U. 2007. Geostatistics interpolation of  hourly precipitation from rain gauges and radar for a large- scale extreme rainfall event. Journal of Hydrology(2007) 332. 144-157.

46- Jarris. C. H and others. 2002. Towards a Britihs Framework for Enhancing the availability and Value of Agro-meteorological Data. Applid Geography. Vol 22.

47- Lammason. T. 1974. The influence of rainfall on prosperity in Easteren Montana. 1878- 1974. Mimegraphed Rep. 7. Regioni. U.S. forest service.

48-Mavi. H.S. 1961. Introduction to Agrometeorology.209-224.

49-Lewin. J.1972. Simpie Soil Water Simuiation Model for Assessing the Irrigation Requirements of Wheat. Jour.Agric. Res. 22(4). pp.201-213. -45

50-Mahdian.. M.H. and J.Gallichand.1997 . Reginal Estimation Of Water Deficit And Potato Yield In Quebes. Can. Agr. Eng. 39(3): 165-175.

51-Mohammadi .G. and Van Meroone. 1999. Using eostatistical tools to prepare hazard zonation map of ecological pollution.      Tarbite Modares University.

52 -Nalder.J.A. and R.W.Wein.. 1998. Spatial interpolation of climate norals: test of a new method. Canadian Boreal forest . agri-forest. 94(4):211-225.

53- Norwood. C. A.. 2000. Dryland winter wheat as affected by previous crop. Agronomy journal. 92: 121-127.

54- Panagopoulos. T.. J. Jesus. M. D. C. Antunes and. j. Beltrao. 2006. Analysis of Spatial Interpolation for Optimizing management of a salinized field Cultivated with lettuce. European J. of Agronomy 24: 1-10.

55- Reddy. S. J. 1983. Agroclimatic Classification of semi arid tropics. IV. Classification of India. Senegal. and Upper Volta. Agriculter Meteorol. 30: 293-325.

56-Rathor. P.S. 2005. Techniques and Management of Flied Crop production. Agrobios India. Jodhpur.

57- Robinson.T.P . and G. Metternicht. 2006. Testing the performance of spatial interpolation techniques for mapping soil properties. Computer and Electeronics in Agriculture 5097-108

58-Rojas. R., and J. Roldan. 1996. Evapotranspiration Mapping and Irrigation Scheduling for Olive Trees. Proceeding of The International Conference R0me.

59-Russo of f. Napolitano. and E. Gorgueei. 2005. Rainfall monitoring system over an urbun area: The city of  Rome. Hydrological processes. 19: 1007-1019.

60- Skirvin. S., Stuart. M., Marsh.E.. Mcclaran. M.P. and M Meko. 2003. Climate spatial variability and data resolution in a semie – arid watershed. south- eastern Arizon. Journal of Arid Environments. 54: 667- 686.

61-Satya. P.. 1999. GIS-Based spatial crop yield modeling. 58

http:.www. Gisdevlopement. Net.aars.1999.ts.

62- Soltani. A. and others.. 2004. Assesing linear interpolation to generate daily radiation and temperation data for use in crop Simulation. European Journal of Agronomy. Vol 21.

63-Sousa. V.. L.S. Pereira. M. F. M. Olalla and C. Fabeiro. 1999. Regional analysis of irrigation water requirements using kriging. Application to Potato Crop (Salanum tuberosum L.) at Tras- os – Montes. Agricultural Water Management. 40(2-3):221-233.

64-Veron. S.. R.. et al.. 2004. International variability of wheat yield in the Argenting pampas during the 20th  century. Agriculture ecosystem and environment. Vol 103: 177-190.

65- Visher. 1995. Comperative Agricultural potentials of the world Region. Econ.  Geography. No.31. pp12-86.

66- Vicente-Serrano. S. M.. Saz-ssanachez. M.A.. and J. M., Cuadrat. Comparative analsis of interpolation methods in the middle Erbo vally (Spain): application to annual prrcipitation and temperature. Climate Research. 24(2):

161- 180.

67- Watson. D.J., 1964. Weather and Plant Yields. Academic press. New yorl

68- Zhang. Y. 1994. Numerical experiments for the impacts of temperature and precipation and temperature and precipitation variation on the growth and development of winter wheat.JOURNAL OF Environment Science. 5:194-200 .

69- Zupan. M., J.W. Einax. J. Kraft. F. Lobnik and V. Hudnik. 2000. Chemometric Characterization of soil and plant pollution. Part 1: multivariate data analysis and geostastical determination of relationship and spatial structure of inorganic contaminants in soil Enviromental  Sience and pollution Research International. 7(2): 89-96.

فصل ششم – بحث و نتیجه گیری

6-1- بحث ونتیجه گیری

6-1-1- بررسی  نتایج حاصل از پهنه بندی

در این مطالعه پس از نرمال­سازی داده­ها، واریو گرام های مربوطه ترسیم گردید(شکل های5-4، 5-5، 5- 9 تا 5-12، 5-40، 5-41، 5- 53، 5-31).

واریوگرام­های برازش داده شده برای پارامترهای بارش، دما، تبخیروتعرق و ارتفاع دارای استحکام ساختار فضایی قوی می­باشند (جداول5-5  تا5-7، 5-12تا 5-17، 5-51 تا 5- 53، 5-67، 5-69). پس از ترسیم واریوگرام ها و برازش مدل های مناسب بر روی هر یک از آنها، پارامترهای مربوطه استخراج شد، نتایج مطالعات نشان داد که شعاع تاثیر در پارامتر بارندگی 73/0 کیلومتر، در پارامتر های دما 52/0 و تبخیر 77/0 کیلو مترمی­باشد، بنابراین برای تخمین اطلاعات یک نقطه تنها تا این شعاع ها می­توان از ایستگاه­های مجاور برای برآورد بارش، دما و تبخیر آن نقطه استفاده کرد. استحکام ساختار فضایی بارش قوی و دما و تبخیر متوسط بوده که این امر نشان دهنده پیوستگی مکانی و دقت بالای مدل­های برازش داده شده می­باشد که خود نقش بسزایی در بالا بردن دقت تخمین دارد.

روش میان یابی مورد استفاده برای تغیرات بارندگی، بارندگی 75 درصد پائیز و بارندگی 75 درصد بهاربه ترتیب کوکریجینگ ساده و میانگین متحرک وزنی به توان 4 و کوکریجینگ ساده می باشد.

از بین روش­های میان­یابی مورد بررسی برای تعییرات مکانی بارش های پائیزه و بهاره روش کریجینگ معمولی کمترین خطا را داشته و به عنوان مناسبترین روش انتخاب شد. که با نتایج آبتو[1] و همکاران (1993)، پرادوم[2] و همکاران(1998)،گوارتز[3](2000)، کمپلینگ[4] و همکاران(2001) و ویسنته سرانو[5] و همکاران(2003) منطبق است. همانطور که در شکل5-7 نشان داده شد روند تغییرات بارش در استان تهران جنوبی- شمالی می­باشد که با ا لگوی مدل رقومی ارتفاع(شکل5-65) سازگاری دارد. بیشترین طبقات ارتفاعی استان 2200 متر(بیشتر از450 میلی متر) و کمترین طبقات ارتفاعی1700 متر(کمتر از 250 میلیمتر)  می باشد.

همچنین در بررسی بارندگی با احتمال وقوع75و90 درصد ملاحظه شد که کمترین خطا  به ترتیب مربوط به روش کریجینگ ساده و کوکریجینگ معمولی است.

در بررسی تغییرات دما دیده شد که، دقت روش­های مذکور بسیار به هم نزدیک است اما کمترین مقدار خطا مربوط به روش کوکریجینگ ساده می­باشد(جدول5-53) که با نتایج اسکروین[6] و همکاران (2003) منطبق است.

در بررسی تغییرات تبخیروتعرق ملاحظه شد که ، دقت روش­های مذکور بسیار به هم نزدیک است، اما کمترین مقدار خطا مربوط به روش کوکریجینگ ساده می­باشد(جدول5-69). که با نتایج شهابی فرو همکاران(1383) منطبق است.

تحقیق حاضر نشان دهنده اولویت روش­های کریجینگ و کوکریجینگ برای تخمین پارامتر های آب و هوایی در منطقه مورد مطالعه می باشد.

هدف اصلی از این تحقیق تعیین مناطق مناسب برای کشت گندم دیم در سطح استان تهران بود.

برای این منظور از آمار اندازه گیری شده عملکرد گندم دیم در شهرستان های مختلف استفاده گردید.  همچنین پارامترهای هواشناسی مانند مقدار باران، دما، سرعت باد، رطوبت نسبی وساعات آفتابی در سال های دارای آمار جمع آوری گردید. بر اساس تجزیه وتحلیل های انجام شده بارندگی سالانه استان تهران بین 95 میلی متر(عبدل آباد) و798 میلی متر(دیزان) متغیر است که میانگین آن برابر 352میلی  متر است.  مناطق شمالی استان داری بارندگی مناسب برای کشت گندم دیم بودند. وبه طورکلی مناطق جنوب استان  یعنی ورامین، ری و جنوب کرج از لحاظ بارندگی برای کشت گندم دیم متوسط می باشد.

جدا از مقدار میانگین بارندگی سالانه، توزیع مقدار بارش یک منطقه در طی سالهای مختلف نیز دارای اهمیت فراوانی است. در این تحقیق از نسبت بارندگی پائیزه بر حسب درصد و بهاره بر حسب درصد برای پهنه بندی مناطق کشت گندم دیم نیز استفاده گردید. از طرف دیگر حدود 45 درصد بارندگی استان درپائیز رخ داد وسهم بارندگی بهاره حدود 33 درصد بود. که این موضوع بیانگر توزیع نامناسب بارش در استان تهران بود.

با بررسی نقشه دما و توزیع آن در سطح استان مشخص شد که دماوند و فیروزکوه سردترین مناطق و پاکدشت، قسمتی از ورامین و اسلامشهرگرمترین مناطق دمایی بودند.

همچنین با تهیه نقشه تغییرات تبخیر و تعرق پتانسیل در محدوده مطالعاتی ملاحظه شد، شهرستانهای  ورامین، ری وشهریار که نسبت ذکر شده برای آن800-700 میلی متر می باشد، برای کشت گندم دیم متوسط ودر بقیه استان که مقدار آن کمتر از700 میلی متر بود، برای کشت دیم مناسب بودند.

همانگونه که از نقشه طبقات ارتفاعی ، شیب و مدل رقومی زمین(DEM) مشخص است ارتفاعات شمالی استان با دارا بودن ارتفاعی بیش از  2200 متر و شیبی بیش از 15 درصد برای کشت گندم دیم نامناسب بوده و  مناطق جنوبی استان با  ارتفاعی کمتر از 1700 متر وشیب کمتر از 5 درصد برای کشت گندم دیم مناسب می باشند.

همچنین در این تحقیق توزیع جغرافیایی هر یک از پارامترهای هواشناسی  با احتمال وقوع 75و 90 درصد نیز تهیه شد، نقشه ها نشان داند که مناطق شمالی استان برای کشت دارای شرایط متوسط وقسمتهای جنوبی برای کشت ضعیف  می باشد.

با بررسی زمان کشت گندم در استان ، همانطور که در جدول (5-1) که نمایانگر  تاریخ کاشت گندم در نواحی مجاورایستگاه های سینوپتیک وکلیماتولوژی هواشناسی  منطقه است، مشخص است، تاریخ کشت رابطه کاملا نزدیک با تاریخ وقوع اولین بارش درفصل پائیز دارد.

با توجه به متوسط عملکرد گندم دیم 823 کیلوگرم در هکتار در استان ملاحظه شد که کمترین مقدارعملکرد مربوط به شهرستان ری(2/739 کیلوگرم در هکتار) بود.  بیشترین مقدار عملکرد مربوط به کرج(2/955 کیلوگرم در هکتار) می باشد. به طوری که غرب کرج وقسمتهایی ازشمال غربی کرج  وهمچنین قسمتی از شهریارجزء مناطق مساعد برای کشت گندم دیم پهنه بندی شدند و جنوب دماوند، بخش هایی از ورامین، ری وفیروزکوه جزء مناطق نامناسب برای کشت گندم دیم تشخیص داده شده اند، به طوری که در این مناطق نباید اقدام به کشت گندم دیم نمود چون تقریبا عملکرد کمی دارد. شمال ورامین وری، قسمتهایی از کرج، تهران و بخشهایی از دماوند جزء مناطق متوسط برای کشت گندم دیم هستند که در حقیقت به این مناطق به دید مناطقی که در سالهای پر باران زیر کشت دیم برود، می شود نگریست. و یا این مناطق را با انجام آبیاری تکمیلی می توان زیر کشت گندم دیم برد.

با مقایسه آمار سطح زیر کشت گندم دیم جدول(4-4) مثلا در سال 1385 نشان می دهد که 36/12 کیلومتر مربع تحت کشت گندم  دیم رفته است. که اگر با نتایج حاصل از نقشه پهنه بندی کشت گندم دیم جدول (5-80) مقایسه کنیم،  نشان می دهد که 7/2083 کیلومتر مربع مناطق مناسب برای کشت گندم دیم می باشد، که مقدار واقعی سطح زیر کشت کمتر از  مقدار برآورد شده می باشد. البته باید توجه داشت سایر محصولات دیم نیز در استان مانند جو، عدس و … نیز در استان کاشت می شود که اگر آمار سطح زیر کشت آنها به محصولات دیم اضافه شود آمار سطح کشت دیم در استان رقم بالائی خواهدشد.

همچنین ازنتایج بدست آمده از متغیرهای تعریف شده برای اثر بارش بر عملکرد می توان نتیجه کلی گرفت  که بین تمام متغیرهائی که از فاکتور بارش تعریف گردید، متغیرهائی که مجموع بارش از ابتدای فصل زراعی تا انتهای فصل زراعی را در نظر می گیرند بهترین رابطه را با عملکرد نشان دادند. تنها مورد استثنا شهرستان فیروزکوه بود که بارندگی پائیز بالاترین ضریب همبستگی با بارندگی داشت. کاهش عملکرد با افزایش بیش از حد بارندگی می تواند ناشی از این باشد که بارش بیش از حد باعث گسترش بیماریهای قارچی ، ریزش گل، پوسیدگی دانه و خوابیدگی گردد ودرنهایت باعث کاهش عملکرد شود.

6-1-2- پیشنهادات

  1. با توجه به نقش مهم کشت دیم دربسیاری استان های کشور پیشنهاد می شود مشابه چنین تحقیقی برای گندم، جو، حبوبات و حتی درختان دیم مانند انجیر، پسته، بادام و.. . در سایر نقاط کشور انجام شود.
  2. پهنه بندی کشت محصولات بر اساس طول دوره رشدگیاه صورت گیرد.
  3. کاربری اراضی مشخص شود و تفکیک اراضی شهری از اراضی کشاورزی صورت گیرد.
  4. انجام آبیاری تکمیلی در افزایش عملکرد گندم دیم در مراحل حساس فصل رشد پیشنهاد می شود.
  5. روابط پیش بینی عملکرد را با تعداد متغیرهای بیشتری از جمله اثر عوامل محیطی دیگرمانند دما، ساعت آفتابی و…  و همچنین نهاده های مختلف کشاورزی  صورت گیرد.

[1].  Abtew

[2] .  Goovaerts

[3] . Perado

[4] . Campling

[5] . Vicente-Serrano

[6] . Skirvin

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “پهنه بندی مناطق مساعد کشت گندم دیم با فاکتورهای اقلیمی با روش زمین آماری”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

  • ابتدا محصولات مورد علاقه خود را به سبد خرید اضافه نمایید.
  • سپس روی آیکون سبد خرید کلیک کنید.
  • محصولات داخل سبد خرید و مجموع مبلغ قابل پرداخت در صفحه تسویه حساب به شما نمایش داده می شوند.
  • فرم تسویه حساب را تکمیل کرده و روش پرداخت خود را انتخاب نمایید.
  • می توانید با استفاده از درگاه های پرداخت آنلاین خرید خود را تکمیل نمایید.
  • پس از تکمیل خرید می توانید به فایل های محصول دسترسی داشته باشید.
  • در صورت داشتن حساب کاربری می توانید سوابق خرید خود را در پنل کاربری خود مشاهده نمایید.
تماس با پشتیبانی