دریافت پایان نامه مقایسه سلامت روانی دانشجویان روانشناسی و علوم تربیتی با دانشکده علوم پایه

قسمتی از متن پایان نامه مقایسه سلامت روانی دانشجویان دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی با دانشجویان دانشکده علوم پایه دانشگاه شهید بهشتی

چکیده:

در‌ این پژوهش به بررسی مقایسه سلامت روانی دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی با دانشجویان دانشکده علوم پایه دانشگاه شهید بهشتی پرداخته شد سوالهای‌این پژوهش آن بوده است که آیا بین سلامتی روانی دانشکده علوم تربیتی با دانشجویان علوم پایه تفاوت معنی داری وجود دارد ؛ و سوال دوم به‌این شکل بود که آیا بین سلامت روانی دانشجویان پسر دانشگاه علوم تربیتی روا نشناسی با دانشجویان پسر دانشگاه علوم پایه تفاوتهای معنا داری وجود دارد ؛‌و سوال سوم به‌این شکل بود که آیا بین سلامت روانی دانشجویان دختر دانشگاه علوم تربیتی با دانشجویان دختر علوم پایه تفاوت معنی داری وجود دارد؟ و سوال چهارم به‌این مورد پرداخته بود که آیا بین سلامتی روانی دانشجویان دختر دو دانشکده با دانشجویان پسر دو دانشکده تفاوت معنی داری وجود دارد؟ جامعه آماری‌این پژوهش همه دانشجویان دودانشکده بود که از بین‌ این دانشجویان دو دانشکده تعداد 100 نفر به ‹‹ عنوان نمونه، از هر دو دانشکده با روش نمونه برداری تصادفی ساده انتخاب شد ابزار گرد آوری اطلاعات در‌ این پژوهش عبارت بود از آزمون سلامت روانی (scl-90-R). روش تحقیق در‌ این پژوهش روش همبستگی بود. ـ آزمون t برای دو گروه مستقل.

بررسی سوالات در‌ این پژوهش حاکی از آن است که ارتباط معنی داری بین سلامت روانی دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و علوم پایه وجود نداشت و در مورد سوال دوّم و سوم هم سلامت روانی دانشجویان پسر و دانشجویان دختر دو دانشکده هم نتیجه مانند سوال اول بود یعنی تفاوت معنای داری بین سلامت روانی آنها وجود نداشت ولی در مورد سوال چهارم نتیجه بر عکس بود یعنی‌اینکه تفاوت معنای داری بین سلامت روانی دانشجویان دختر دو دانشکده در مقایسه با دانشجویان پسر دو دانشکده وجود داشت به‌این معنی که سلامت روانی دانشجویان پسر دو دانشکده بیشتر از سلامت روانی دانشجویان دختر دو دانشکده بوده است.

---

بیان مساله

بخش عمده‌ای زندگی آدمی‌به عنوان موجودی اجتماعی در مناسبات و روابط متقابل او با دیگران خلاصه می‌شود اما‌این مناسبت متقابل نیز مانند سایر رفتارهای آدمی‌بدون حساب و کتاب و بدون نظم و قانون نیست. مثلاً نقشهای مختلفی که مادر در زندگی خود به عنوان فرزند یک خانواده پدر یا مادر معلم یا دانشجو و بالاخره عضوی از اعضای جامعه برعهده می‌گیریم در نظر بگیرید طبیعی است که رفتارهای ما تناسب هر یک از نقشهایی که بر عهده داریم متناوب است (کریمی‌1368)

از آنجایی که معلمان نا متعادل وبه ویژه در مقطع ابتدایی در زمینه رفتارهای چون بی ثباتی ـ اضطراب ـ تنفر و احساس حقارت می‌توانند تأثیرات مخّربی بر روی دانش آموزان داشته باشند یا بلعکس در ابعاد مثبت،‌معلمان با ثبات و متعادل و سازگار نه تننها موجبات سلامتی روانی و بهداشت روانی دانش آموزان را در کلاسهای خود فراهم می‌سازند بلکه در کمک به سلامت روانی دانش آموزان بسیاری که دارای اختلالات روانی هستند نیز می‌توانند نقش کمکی و درمانی چشمگیری‌ایفا کنند از‌این جهت بررسی نقش متغیرهایی که برروی سلامت روانی دانشجویان دانشکده علوم پایه و علوم تربیتی و روانشاسی که اکثراً در‌آینده‌ای نزدیک به وظیفه خطیر تعلیم و تربیت دانش آموزان و دانشجویان اشتغال خواهند ورزید ـ اثر می‌گذارند از اهمیت خاصی برخودار است (ترابی نژاد 1371)

در جامعه‌ای که در آن افراد از احساس مسئولیت برخودار باشند در مقابل انواع فشارهای روانی و تهدیدهای خارجی مقاومتر و پایدارتر خواهند بود و‌این موضوع در بین دانشجویان مراکز دانشکده های علوم تربیتی و علوم پایه شکوفایی استعداد ها ـ بروز خلاقیتها و پیشرفتاهای اجتماعی و فرهنگی را در پی خواهد داشت.

نتایج تحقیقات انجام شده در مورد ارتباط سلامت روانی احساس مسئولیت نشان می‌دهد که بین‌این دو متغیر رابطه وجود دارد لیکن در کشور ما تحقیقی که قابلیت تعمیم داشته باشد انجام نشده است.

سلامت روانی در توزیع و تشریح عملکرد رفتار افراد متغیرهای مهمی‌ تلقی می‌گردد زیرا‌ این متغیر می‌تواند به عنوان عوامل تسهیل کننده پیشرفت یا یک عامل بازدارنده پیشرفت و کسب مهارتهای جدید عمل کند. وقتی که فرد متقاعد شود که پیروزی و شکست در فعالیتهایش به خودش وابسته است با انگیزه های بهتری دست به فعالیت می زند

واز طرف دیگر با افزایش موفقیتها نگرش مثبت فرد نسبت به خود و ارزشی که برای خودش قائل است نیز افزایش می یابد که درنتیجه باعث افزایش عزت نفس و اعتماد فرد نسبت به خود خواهد شد.

از سوی دیگر چون عزت نفس زمینه اساسی ادراک فرد از تجارب زندگی را فراهم می‌کند در صورت مثبت بودن می‌تواند به عنوان سپری در مشکلات عاطفی و اجتماعی خود را محافظت کند و راهبردهای موثری برای افزایش بهداشت روانی و عملکرد دانش جو در اختیار او قرار دهد. با توجه به ‌اینکه سلامت روانی یکی از مفاهیم مهم و مطرح می‌باشد و از طرفی  نتیجه تحقیقات متعدد رابطه آن را با برخی متغیرهای بسیار نشان داده اند لذا لازم است تا تحقیقی در بین دانشجویان مراکز دانشکده های علوم پایه و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی انجام گیرد تا با کاربرد علمی‌مفهوم فوق دانشجو از نظر کنترل کیفیت درونی وبیرونی بهتر شناسایی شده و سپس به او کمک شود تا سلامت روانی اش را تقویت نماید.

سوالات تحقیق:

• آیا بین سلامت روانی دانشجویان علوم تربیتی و علوم پایه تفاوت معنا داری وجود دارد؟
• آیا بین سلامت روانی دانشجویان پسر مراکز دانشکده های علوم تربیتی و علوم پایه تفاوت معناداری وجود دارد؟
• آیا بین سلامت روانی دانشجویان دختر مراکز دانشکده های علوم تربیتی و علوم پایه دانشگاه تفاوت معناداری وجود دارد؟
• آیا بین سلامت روانی دختران با سلامت روانی پسران دو دانشکده تفاوت معناداری وجود دارد؟

اهداف پژوهش:‌

بطور کلی اهداف‌این پژوهش می‌تواند از جنبه نظری زمینه‌ای را برای گسترش آگاهی و افزایش دانش در حوزه سلامت روانی فراهم کند و از نظر کاربردی نیز زمینه‌ای را فراهم کند تا درمورد بهداشت روانی و سلامت روانی دانشجویان مراکز اقدامات موثری صورت بگیرد و در همین راستا اهداف پژوهش به شرح زیر مطرح می‌گردد:‌

• تعیین تفاوت سلامت روانی دانشجویان دانشکده های علوم پایه و علوم تربیتی
• تعیین میزان تفاوت سلامتی در دانشجویان دختر و پسر دانشکده های فوق
• ارائه راهکارهای مناسب جهت ارتقاء سلامت روانی دانشجویان دانشکدهای ذکر شده

اهمیت و ضرورت پژوهش:‌

تحقیق حاضر از‌این نظر حائز اهمیت است که دست اندرکاران نظام آموزشی و از جمله معلمان و استادان با قشر عظیمی‌از کودکان نوجوانان و دانشجویان سروکار دارند و نوع رفتار و عملکرد آنها در کلاس درس بر رفتار عملکرد دانش آموزان و دانش جویان تاثیر می‌گذارد و چنانچه معلم و استاد و همچنین دانشجو از سلامت روانی بیشتر برخودار باشند باعث شکوفایی استعدادهای دانش آموزان و دانشجویان می‌گردند و در مجموع شخصی که در راستای سیستم آموزشی قرار می گیرد باید فردی شایسته باشد و از سلامت روانی بیشتری تا بتواند به عنوان فردی مؤثر در جامعه عمل نماید.

بنابراین اگر نتیجه تحقیق معنی دار باشد می‌توان به دست اندرکاران علوم پایه و علوم تربیتی و روانشناسی پیشنهاد کرد که در کنار برنامه های آموزشی و تربیتی موجود برای ارتقای سلامت روانی دانشجویان‌این مراکز برنامه ریزی نمایند بدیهی است که‌این مورد در وهله اوّل باعث ارتقای سلامتی دانشجویان دانشکده های علوم تربیتی و روانشناسی و همچنین علوم پایه و بعد از آن به طور غیر مستقیم باعث سلامت روانی دانش آموزان و دانشجویانی که توسط‌این افراد تحت آموزش قرار خواهند گرفت خواهد شد.

متغیرها و تعاریف مفهومی‌و عملیاتی آنها:‌

الف) تعریف مفهومی‌؛

(الف – 1) سلامت روانی ؛ سلامت روانی توانایی های افراد در بروز واکنش های مناسب ـ پیشگیرانه و سازگار در چهار چوب حوزه رفتار اجتماعی هیجانی، موضوعات مرتبط با سلامتی و موضوعات مرتبط با شغل می‌باشد (ابرت 1982  به نقل از منشی طوسی، 1374 ص 35) و همچنین هوگان (1976) سلامت روانی را سازش با فشارهای مکرر و روزمره زندگی هر فرد به طوری که بتواند خود را با محیط سازگار نماید و به حل تعارضات و کشمکش های درونی و پذیرش یا مسیری را از سرنوشت و تقدیر بپردازد تعریف می‌کند (مهرابی زاده 1380 ص 191)

تعریف عملیاتی: در‌این پژوهش مجموع نمراتی که فرد در چهار مقیاس پرسشنامه سلامت عمومی‌بدست می‌آورد و در دامنه حداقل 0 تا حداکثر 84 می‌تواند قرار بگیرد و نمره پایین تر از 23 و نمره بالاتر از آن نشانه عدم سلامت روانی است (هومن 1376)

تعریف مفهومی‌دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و علوم پایه:‌

در‌این پژوهش منظور از دانشجویان افرادی هستند که بر طبق ضوابط با برگزاری آزمون سراسری انتخاب و به دانشگاه راه یافته اند و در رشته های مربوط به دانشکده علوم تربیتی که شامل رشته های (روانشانسی ـ مشاوره – علوم تربیتی) و همچنین دانشکده علوم پایه شامل رشته های (شیمی‌ـ ریاضی ـ زیست ـ آمار)ومشغول به تحصیل می‌باشند.

اجتماع و نه فقط فقدان بیماری، (کاپلان وسادرک، ترجمه پورافکاری، 1994، به نقل از بایبورپی 1378) شفیع آابدی و ناصری (1381) سلامت روانی را به داشتن هدف انسانی در زندگی، سعی در حل عاقلانه مشکلات زندگی،‌سازگاری با محیط اجتماعی براساس موازین علمی‌و اخلاقی،‌ایمان به کار و مسئولیت و پیروی از اصل نیکوکاری و اصل خیرخواهی مربوط می‌دانند.

از نظر آنان سلات روانی عبارت است از سازگاری درست با خود و محیط اجتماعی است.

تعریف عملیاتی مجموع نمراتی که فرد در چهار مقیاس پرشنامه سلامت عمومی‌بدست می‌آورد و در دامنه حداقل 0 تا حداکثر 84 می‌تواند قرار بگیرد و نمره پاییت از 23 و نمره بالاتر از آن نشانه عدم سلامت روانی است (هرمن 1376)

6ـ3 دانشجویان، افرادی هستند که بر طبق ضوابط با برگزاری آزمون سراسری انتخاب و به دانشگاه راه یافته و در رشته های مربوط به دانشکده علوم پایه و همچنین در رشته های دانشکده علوم تربیتی مشغول به تحصیل هستند.

خلاصه: در‌این فصل ابتدا مساله پژوهش بطور اجمال در زمینه سلامت عمومی‌دانشجویان مطرح شده سپس سوالات و اهداف پرژهش مطرح شده و در ادامه در مورد اهمیت و ضرورت و سوالهای پژوهش توضیحاتی داده و در پایان توضیحاتی درباره تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای موضوع مورد بررسی ارائه گردید.

فصل پنجم بحث و نتیجه گیری

مقدمه:

بهداشت روانی دارای دو تعریف است در تعریف اول منظور از بهداشت روانی رشته‌ای تخصصی از بهداشت عمومی‌است که در زمینه کاستن بیماریهای روانی و پیش گیری از‌این بیماریها فعالیت می‌کنند‌این هدف با مفهوم کلی پیشگیری مطرح می‌شود.

در تعریف دوم بهداشت روانی به معنای سلامت فکر است و منظور آن نشان دادن وضع مثبت و سلامت روانی و راههایی دست یابی به آن است که در تکامل فرد و اجتماع نقش موثری در هر دو بهداشت روانی صد در صد جامعه نیاز دارند تا برای آنها برنامه ریزی و سیاست گذاری شود اختلالاهای عصبی ـ روانی ـ اجتماعی فشار قابل ملاحظه‌ای را برای جوامع بشری به وجود می‌آورند. بنابراین لازم است برنامه های جامعی به منظور کنترل عوامل زیستی و اجتماعی انجام پذیرد و تارنجهای ناشی از آنها را کاهش دهد و مانع از بین رفتن امکانات بالقوه نیروی انسانی و اقتصادی جامعه گردد. در‌این مورد هم دولت ها و هم واحدهای اجتماعی دست  اندرکاران باید همکاری نمایند.

کارشناسان سازمان بهداشت جهانی براساس ضوابط علمی‌تخمین می‌زنند که بیش از 150 میلیون نفر از جمعیت جهان از اختلالات عصبی ـ روانی ـ اجتماعی رنج می‌برند که تعداد قابل توجهی از آنها با کاربرد روشهای ساده و عملی قابل اجتناب می‌باشند. در‌این مورد لازم است وسعت مشکل و طرح لازم برای اقدام مشخص شود و به جنبه های زیر باید توجه شود.

• بیشتر اختلالهای عصبی ـ روانی ناشی از چند عامل می‌باشند که در‌این مورد می‌توان به عوامل زیستی ـ روان شناختی و اجتماعی ـ فرهنگی اشاره کرد.
• روش پیشگیری باید هدفهای وسیعی را تحت پوشش قرار دهند.
• اقدام های پیشگیری باید در سطوح بهداشت عمومی‌متمرکز گردد و از پرداختن به جنبه های صرفاً فردی اقدام نمود.

در پژوهش حاضر بر اساس دادههای از آزمون سلامت روانی (SCL-90-R) سوالهای پژوهش به وسیله آزمونهای آماری مناسب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و روش نمونه برداری در‌این تحقیق روش تصادفی ساده بوده است و حجم نمونه در‌این پژوهش یکصد دانشجو ار دو دانشکده علوم تربیتی و علوم پایه دانشگاه شهید بهشتی صورت گرفته است و در بررسی سوال اول‌این پژوهش نتایج مبین آن است که بین سلامت روانی دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و علوم پایه تفاوت معنی داری وجود نداشت به‌این معنی و مفهوم که از نظر سلامت روانی، دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و علوم پایه در وضعیت تقریبا یکسان قرار دارند.

و در بررسی سوال دوم:‌این نتیجه بدست آمد که بین سلامت روانی دانشجویان پسر دانشکده علوم تربیتی و دانشجویان پسر دانشکده علوم پایه تفاوت معنادار نبود و به‌این معنی که سلامت روانی دانشجویان پسر دانشکده های علوم تربیتی و علوم پایه در یک سطح قرار دارد و به عبارت بهتر تفاوتی که نشان دهنده‌این باشد که سلامت روانی دانشجویان پسر هر یک از دو دانشکده از یکدیگر بهتر باشد در‌این تحقیق دیده نشد. و در بررسی سوال 3 تحقیق نیز نتایج حاصله مثل نتایج سوالهای اول و دوم‌این پژوهش بوده است. ولی سوال چهارم‌این پژوهش نتایج مبین‌این بوده است که تفاوت معناداری بین سلامت روانی دانشجویان پسر با دانشجویان دختر دو دانشکده وجود داشت به‌این معنی که میزان سلامت روانی پسران به مراتب بیشتر از سلامت روانی دانشجویان دختر است.

اینکه چرا در سه سوال اول تفاوت معناداری بین سلامت روانی دوگروه گفته شده تفاوت معناداری وجود ندارد و فقط در سوال آخر یعنی سوال چهارم‌این تحقیق تفاوت معناداری بین دو گروه وجود داشت آیا نتایج نمی‌توانست غیر از‌این نتایج بدست آمده باشد با توجه به مطلب گفته شده‌این نکته به ذهن می‌رسد که شاید سوالهای پرسشنامه دارای اعتبار وروایی کامل نبوده که نتوانسته نتایج بدست آمده را به گونه‌ای درست و بهتر تبین کند و یا‌اینکه نمونه های انتخاب شده از جامعه آماری که از دانشجویان دختر و پسر دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی و دانکشده علوم پایه بودند نتوانسته اند به سوالهای مطرح شده در پرشسنامه با دقت کامل پاسخ دهند ولی با تحقیقاتی که صورت گرفت‌این نتیجه به دست آمده که سوالهای بکاررفته در پرسشنامه و همچنین خود پرسشنامه دارای اعتبار وروایی بالایی بوده و از آنجا که محقق در تمام مراحل پاسخ دادن به پرسشنامه همراه تک تک افراد بوده و به سوالها و نکته های مطرح شده از جانب دانشجویان درباره سوالها و همچنین سایر پرسشهایی که درباره نحوه جواب دادن به پرسشنامه از محقق صورت می‌گرفت در پاسخ داده شود و در نهایت سعی می‌شد که به سولات پرسشنامه با دقت کامل از جانب دانشجویان پاسخ داده شود و نتایج تحقیق بیان کننده میزان سلامت روانی گروههای انتخاب شده برای پژوهش حاضر بوده است.