دریافت پایان نامه تعیین اثربخشی درمان نوروفیدبک در قیاس با درمان دارویی مبتلایان اختلال وسواس فکری-عملی

شامل 195 صفحه
فرمت word
حجم فایل 1.6MB
شناسه محصول: 864

قیمت دانلود فایل: 19.000 تومان

دسته: ,
  • دانشگاه شاهد - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی
  • پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد
  • روان شناسی بالینی
  • فهرست منابع فارسی و لاتین در فایل پروژه موجود می باشد
  • + همراه با یک فایل پاورپوینت برای ارائه

قسمتی از متن پایان نامه تعیین اثربخشی درمان نوروفیدبک در مقایسه با درمان دارویی در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی-جبری (OCD)

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر، تعیین اثر بخشی درمان نوروفیدبک و درمان داروئی در کاهش نشانگان وسواس فکری-عملی است. اهداف دیگر این پژوهش، تعیین اثر بخشی درمان نوروفیدبک بر وسواس فکری و همچنین وسواس عملی است.

از آنجایی که این پژوهش مطالعه ای شبه آزمایشی با ساختار تک آزمودنی است، از بین بیماران مبتلا به وسواس فکری- عملی مراجعه کننده به مرکز جامع اعصاب و روان آتیه 12 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در 3 موقعیت درمان نوروفیدبک، درمان داروئی و لیست انتطار قرار گرفتند.

ابزار پژوهش پرسشنامه پادوا می باشد که هم وسواس فکری و هم وسواس عملی را می سنجد. این آزمون برای کلیه بیماران به صورت پیش آزمون و پس آزمون به فاصله 10 هفته اجرا شد. از چک لیست مصاحبه بالینی بالینی  نیز برای تشخیص گذاری بیماران استفاده شد.

نتایج این پژوهش با استفاده از اندازه اثر و محاسبه میزان بهبودی نشان داد که نوروفیدبک و درمان داروئی میزان بهبودی تقریبا یکسان ( به ترتیب 45/0 و 46/0 ) دارند و اندازه اثراین درمانها به ترتیب برابر 16/3 و 25/4 می باشد که اندازه اثر بزرگی محسوب می شوند و این درحالیست که میزان کل بهبودی در موقعیت لیست انتظار 5/3 درصد با اندازه اثر 01/0 درصد می باشد. استفاده از آزمون کروسکال- والیس نیز نشان داد  که  در هر 3 شاخص کل، وسواس فکری و وسواس عملی در پس آزمون به ترتیب با ارزش پی 023/0، 035/0 و 021/0فرض صفر که بیانگر برابری میانگین ها بود، رد شد. در کل می توان نتیجه گرفت که از درمان نوروفیدبک نیز می توان به عنوان راهبرد درمانی جدید استفاده کرد.

واژه های کلیدی: نوروفیدبک، دارو، مهارکننده های بازجذب سرتونین، اختلال وسواس فکری- عملی

فهرست

فصل اول ـ گستره علمی پژوهش

مقدمه
بیان مسأله
اهمیت و ضرورت تحقیق
هدف‌های تحقیق
فرضیه‌ها
تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق

فصل دوم ـ پیشینه پژوهش

اختلال وسواس فکری ـ عملی
اضطراب و اختلال وسواس فکری ـ عملی
علائم اختلال وسواس فکری ـ عملی
معیارهای تشخیصی اختلال وسواس فکری ـ عملی
همه‌گیرشناسی
اختلال وسواس فکری ـ عملی و خانواده
سیر و پیش‌آگهی
ویژگی‌های بالینی
همایندی
تشخیص افتراقی
رابطه انواع نشانگان اختلال وسواس فکری ـ عملی با انواع اختلالات
سبب‌شناسی
عوامل زیست عصبی ـ رسانه‌ها
ایمنی‌شناسی عصبی (نوروایمنولوژی)
مطالعات انجام شده با تصویربرداری مغزی
وراثت‌شناسی
سایر داده‌های زیستی
عوامل رفتاری
عوامل روانی
درمان
دارو درمان
مهارکننده‌های اختصاصی بازجذب سروتونین
روان‌درمانی
روان‌جراحی
سایر درمانی
EEG و امواج مغزی
روش ارزیابی EEG
الکتروآنسفالوگرافی کمی
الکتروآنسفالوگرافی و اختلال وسواس فکری ـ عملی
نوروفیدبک
تحقیقات انجام شده در زمینه نوروفیدبک

فصل سوم ـ روش‌شناسی پژوهش

طرح پژوهش
جامعه، نمونه و روش نمونه‌گیری
ابزارهای پژوهش
نحوه جمع ‌آوری اطلاعات
آموزش نوروفیدبک
دارودرمانی

فصل چهارم ـ نتایج

مقدمه
اطلاعات جمعیت‌شناختی
مقایسه نمرات پرسشنامه پادوا براساس میزان بهبودی درهر3موقعیت آزمایش
مقایسه اندازه اثر در 3 موقعیت آزمایشی
مقایسه معناداری میانگین‌ها با استفاده از آزمون کروسکال ـ والیس در 3 موقعیت آزمایشی
آزمون فرضیه‌ها

فصل 5ـ بحث در نتایج

خلاصه طرح پژوهشی و یافته‌ها
بحث در نتایج در پرتو یافته‌های پیشین
نتیجه‌گیری
محدودیت‌ها
پیشنهادات
منابع
پیوست‌ها

فصل اول – گستره علمی پژوهش

مقدمه  

شناخت آن دسته از اختلال های روانی که تحت عنوان اختلال وسواس فکری- عملی مشخص می شوند توجه بسیاری از روانشناسان، روانپزشکان و پژوهندگان را به خود جلب کرده است. گفته می شود این اختلال طی تاریخ بشر همواره وجود داشته است و امروزه نسبت قابل ملاحظه ای از روان نژندها را به خود اختصاص داده است. شدت و استمرار  این اختلال گاه به حدی می رسد که نیرو و کارایی فرد را کاملا پایین می برد و اثری فلج کننده در زندگی شخصی و اجتماعی بیمار بر جا می گذارد. اختلال وسواس فکری- عملی شامل دو بخش یعنی وسواس های فکری و وسواس های  عملی است. شیوع کلی ( در طول زندگی) این اختلال را 2.5 درصد برآورد کرده اند (انجمن روانپزشکی امریکا،  2000).

پژوهش ها نشان می دهد که میزان شیوع این اختلال در بسیاری از فرهنگهای گوناگون دنیا شبیه یکدیگرند.  اگرچه اختلال وسواس معمولا در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود اما ممکن است در دوران کودکی نیز  آغاز شود. متوسط سن شروع مردان پایین تر از زنان یعنی سن 6 تا 15 سالگی برای مردان و بین 20 تا 29 سالگی برای زنان می باشد. در اکثر موارد شروع اختلال تدریجی است ولی در برخی موارد شروع حاد و ناگهانی ملاحظه شده است.

در بیشتر افراد سیر اختلال به صورت افت و خیز مزمن همراه با تشدید نشانه هایی است که احتمالا با  فشار روانی رابطه دارند ( همان منبع). با توجه به محدودیت های دارو درمانی و رفتار درمانی، به نظر می رسد نوروفیدبک به عنوان یک وجه درمانی جدید برای درمان وسواس باید مورد توجه قرار گیرد (هاموند،2003). نوروفیدبک راهبرد یادگیری برای اصلاح  توانایی مغز است تا امواج مغزی ویژه ای تولید شود. در درمان با نوروفیدبک از الکتروانسفالوگراف به عنوان مقدمه ای برای کار درمان استفاده می شود. به این شکل که ابتدا الگوی امواج مغزی در اختلال مشخص می گردد، سپس میزان انحراف امواج از الگوی طبیعی تعیین می شود که این کار از طریق الکتروانسفالوگرافی کمی انجام می گیرد. بعد با استفاده از نوروفیدبک در جهت باز گرداندن امواج به حالت طبیعی، آموزش بیمار در جهت کنترل امواج مغزی و در نتیجه رفع بیماری اقدام می گردد. کاربرد این درمان برای اختلالاتی مثل بیش فعالی- کمبود توجه، صرع، اضطراب و افسردگی و همچنین وسواس فکری- عملی تایید گشته است (هاموند،2005).

بیان مسئله

اختلال وسواس فکری- عملی ( اختلال وسواس فکری- عملی )[1] یک اختلال اضطرابی بسیار ناتوان ساز است که معمولا به مثابه یک بیماری بد عللاج که نیازمند درمان مادام العمر است، در نظر گرفته می شود. خصیصه اصلی اختلال وسواس فکری- عملی، وجود وسواس های فکری[2] یا عملی[3] مکرر و چنان شدید است که رنج  و عذاب  زیادی را به بار می آورد. این وسواس ها سبب اتلاف وقت می شوند و اختلال قابل ملاحظه ای در روند معمولی و طبیعی زندگی، کارکرد شغلی، فعالیت های معمول اجتماعی، یا روابط فردی ایجاد می کنند. بیمار مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی  ممکن است فقط وسواس فکری، فقط وسواس عملی و یا هر دوی آنها را با هم داشته باشد (سادوک و سادوک،2003).

افکار وسواسی شامل تصاویر، افکار و تکانه های تکراری، ناخواسته، مزاحم و غیرفابل قبولی هستند که ذهن در برابرشان مقاوم است وکنترلشان مشکل می باشد (راچمن[4]،1985 به نقل از کلارک[5]، 2004). محتوای افکارشان اغلب آزاردهنده و تنفر انگیز بوده و بر روی موضوعاتی مثل آلودگی، پرخاشگری، شک و تردید، اعمال جنسی غیرقابل قبول، مذهب، نظم و ترتیب، تقارن و دقت متمرکز است. اعمال وسواسی یا اجبارها، اعمال روانی یا رفتارهای کلیشه ای و تکراری هستند که به طور معمول به منظور کاهش اضطراب یا پریشانی، در پاسخ به یک فکر وسواسی انجام می شوند ( انجمن روانپزشکی امریکا، 2000). شستن، وارسی، منظم کردن (مرتب کردن اشیا به صورت متقارن)، انباشتن و تشریفات روانی مثل تکرار لغات و عبارات خرافی ویژه، رایج ترین اعمال وسواسی هستند (کلارک، 2004).

میزان شیوع مادام العمر اختلال وسواس فکری- عملی درجمعیت کلی حدود 2 تا 3 درصد است. طبق تخمین برخی از پژوهشگران، اختلال وسواسی فکری- عملی در ده درصد از بیماران سر پایی مطبها و درمانگاههای روانپزشکی یافت می شود. با توجه به ارقام مذکور، اختلال وسواس فکری- عملی چهارمین بیماری روانپزشکی پس از فوبی، اختلالات مرتبط با مواد، و اختلال افسردگی عمده است (سادوک و سادوک،2003). در میان بزرگسالان، احتمال ابتلای مرد و زن به این اختلال یکسان است ولی درمیان نوجوانان، پسرها بیشتر از دخترها به اختلال وسواس فکری- عملی مبتلا می شوند. میانگین شروع بیماری حدود بیست سالگی است و البته در مردها مختصری پایین تر(حدود نوزده سالگی) ودر زنها کمی دیرتر(حدود بیست ودو سالگی) است.

بزرگسالان جوان بین 18 تا 24 سالگی در بالاترین خطر ابتلا به اختلال وسواس فکری- عملی اند (کارنو و همکاران، 1988). استرس های زیادی برای اعضای خانواده ای که با اختلال وسواس فکری- عملی شدید زندگی می کنند، وجود دارد. اعضای خانواده ممکن است هم با تلاش برای توقف نشانگان و هم با همکاری برای رفتار تشریفاتی بیمار، به طور مستقیم باعث گسترش بیماری شوند. انتقادات شدید ممکن است بر شدت نشانگان بیماری تاثیر منفی داشته باشد و سطح اضطراب و افسردگی در اعضای خانواده، نحوه پاسخگویی آنها به افکار و اعمال وسواسی بیمار را تحت تاثیرقرار دهد (امیر، فرش من و فوآ،[6] 2000 ).

در صورتی که همایندی مادام العمر در نظر گرفته شود، درکمتر از 15% موارد تشخیص اختلال وسواس فکری- عملی خالص دیده می شود ( براون و کمپبل[7] وهمکاران،2001؛ کارینو[8] وآندریوز،1996).  با شروع دوره افکار وسواسی، و تا مادامی که دوره ادامه داشته باشد افراد در معرض خطر بالا برای ابتلا به اختلالات خلقی و اضطرابی ، خوردن  و اختلالات تیک می باشند (یوریورا –  توبایز[9] وهمکاران،2000).

دنیز[10] و همکاران (2004) دریافتند که 60  تا 80% بیماران اختلال وسواس فکری- عملی، یک دوره افسردگی را در طول عمرشان تجربه می کنند. و خطرخود کشی در مورد تمام بیماران مبتلا به این اختلال مطرح است.

اختلال وسواس فکری- عملی در بچه ها و بزرگسالان اختلال شایعی است که در صورت عدم درمان مزمن خواهد شد (لوین[11] وهمکاران،2005 به نقل از استروچ،[12]2007).

درمطالعات کاملا نظارت شده معلوم گشته است که با دارو درمانی، رفتار درمانی یا ترکیب این دو، از علائم بیماران مبتلا به اختلال وسواسی فکری – عملی به نحو موثر و چشم گیری کاسته می شود. کلومی پرامین اولین دارویی بود که اداره مواد غذایی و دارویی (FDA)[13]  برای درمان  اختلال وسواس فکری- عملی تایید کرد ( سادوک و سادوک ،2003) . نتیجه یک فرا تحلیل اخیر (آکرمن و گرین لند[14]،2002) از 25 مطالعه دارویی این بود که موثرترین درمان دارویی اختلال وسواس فکری- عملی (کلومی پرایمین) در مقیاس یل- براون، به طور متوسط اثر درمانی اش، 64/10 با انحراف استاندارد بهبودی 33/1 می باشد. در مطالعات فلوکستین (پروزاک) میانگین بهبودی بر اساس مقیاس یل- براون، فقط 4/5 بود. با این حال، دارو درمانی با کلومی پرامین دارای عوارض جانبی زیادی همچون خشکی دهان، تاری دید، یبوست، تعریق، رخوت، سرگیجه و انزال زودرس می باشد (هاموند[15]، 2003). و هر چه مصرف داروی کلومی پرامین بیشتر ادامه یابد، میزان بهبودی کمتر است ( آکرمن و گرین لند، 2002). از سایر درمان های موثر برای اختلال وسواس فکری- عملی، مهارکننده های اختصاصی بازجذب سروتونین[16] می باشد که شامل فلئوکستین، سرترالین، پاروکستین، فلووکسامین و سیتالوپرام می باشد. فلوکستین، سرترالین، پاروکستین، فلووکسامین در افراد بالای 18سال مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی، به کار می روند. همچنین، مصرف فلووکسامین  و سرترالین در درمان اختلال وسواس فکری- عملی کودکان (سن 6 تا 17 سالگی) تایید شده است )سادوک و سادوک،2003). این طبقه از داروها نیز دارای عوارض گوارشی، سردرد، کژکاری جنسی، اضطراب و بی خوابی است.

علی رغم اینکه مقایسه یک به یک چندانی میان رفتار درمانی و دارو درمانی در اختلال وسواس فکری- عملی صورت نگرفته، رفتار درمانی را هم به اندازه دارو درمانی در درمان این اختلال موثر می دانند و حتی طبق برخی داده ها اثرات مفید رفتار درمانی دیرپاتر است ( سادوک وسادوک،2003). فوا و فرانکلین[17](2001) گزارش کردند، رفتار درمانی که به طور معمول برای درمان اختلال وسواس فکری- عملی به کار می رود، تکنیکهای مواجهه و ممانعت از پاسخ است و بیمارانی که دوره درمان را کامل می کنند 76 تا  86  درصد بهبودی را نشان می دهند. فوآ و همکاران (1985، به نقل از هاموند،2003) گزارش کردند که در بیش از 200 بیمار،51% نشانگان حداقل 70% کاهش یافت.

ولی رفتار درمانی دارای محدودیتهایی نیز است. در مقاله ای، گریست[18](1990، به نقل از هاموند،2003) بیان کرد که بزرگترین مشکل در اکثر بیماران اختلال وسواس فکری- عملی این است که اکثرا این درمان را دوست ندارند، بنابراین 25% بیمازان طی درمان، از ادامه درمان منصرف می شوند و یا با آشکار سازی و یا پنهان کردن اجتناب، کار درمان را به طور عمد خراب می کنند. وی همچنین بیان کرد که رفتار درمانی برای وسواس فکری خالص ( بدون تشریفات ) موفقیت کمتری داشته و حدود 50% از بیماران نشانگانشان بهبود می یابد. کاربرد شیوه های شناخت درمانی دراختلال وسواس فکری- عملی، تا همین اواخر، محدود به مشکلات درمان عقلی- عاطفی (RET )[19] در مقایسه با مواجهه بود. جالب آنکه امل کمپ[20] وهمکاران (1998) دریافتند که  درمان عقلی- عاطفی به اندازه مواجهه  و جلوگیری از پاسخ موثر بوده است.

برخی از بیماران مقاوم به درمان ممکن است روان جراحی را به عنوان حداقل راه نجات انتخاب کنند. در این روش دریک ناحیه از مغز (سینگولیت) جراحی صورت می گیرد. دریک مطالعه، 30% شرکت کنندگان به طور معنادار از این روش بهره بردند (بارلو[21] وهمکاران، 2006). تحریک عمیق مغز وتحریک عصبی واگ اعمال جراحی هستند که به تخریب بافت مغز نیاز ندارند، ولی کارآمدی شان به طور قطعی نشان داده نشده است (همان منبع).

از جمله درمان های جدید که در اواخر دهه 1970 مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته درمان نوروفیدبک ([22]EEG بیوفیدبک) است. این قبیل درمانها افق تازه ای از درمانهای روان شناختی را به روی جهان علم می گشاید که مبتنی بر پایه های زیستی و فیزیولوژیکی است. درنوروفیدبک شخص یاد می گیرد که به وسیله شرطی سازی کنشگر الگوی امواج مغزی خود را تغییر دهد (ماسترپسکو و هیلی[23]،2003).

پروفسور استیرمن، بنیانگذار نوروفیدبک، چگونگی تغییر عملکرد  مغزی و بهنجار سازی آن توسط  شرطی سازی  عاملی EEG را شناسایی کرد (شوارتز و آندراسیک[24]،2003).

دانشمندان 4 طبقه امواج مغزی را شناسایی کرده اند. بتا: سریعترین موج مغزی (بالای 13 هرتز) که با تمرکز ارتباط دارد. آلفا: موج آهسته و بزرگتر(8 تا 12 هرتز  ) که با حالت آرامش مرتبط است. تتا: (4 تا 8 هرتز) که با تصورات رویا مانند، خواب آلودگی در ارتباط است. دلتا: آهسته ترین (1/0 تا 4 هرتز) و  بلندترین دامنه موج مغزی است  که در طول  خواب بدون رویا ظاهر می گردد (لیندن[25] و همکاران، 1996؛ مارتین، 2003 به نقل از یعقوبی،1385).

ادبیات زیادی برای تایید اینکه آمادگی بیولوژیکی برای اختلال وسواس فکری- عملی وجود دارد، هست (هاموند،2005). مطالعات تصویربرداری عصبی، گزارش کرده اند که در اثنای برانگیزاننده های نشانگان  اختلال وسواس فکری- عملی، فعالیت در نواحی پیشانی حدقه ای، هسته های دمی، تالاموس وکرتکس سینگولیت قدامی(ACC)[26] زیاد می شود (راچ[27] و همکاران،1994؛ زهار[28] و همکاران،1989 به نقل از نکااو[29] و همکاران،2004). علاوه بر این، مطالعات تصویربرداری عصبی زیادی از بیماران ا ختلال وسواس فکری- عملی- قبل و  بعد از درمان با مهارکنندهای بازجذب سروتونین و رفتار درمانی موفق –  بعد از درمان کاهش فعالیت را در نواحی پیشانی حدقه ای، تالاموس و هسته های دمی نشان داده اند (بن کل فت[30] و همکاران،1990؛ باختر[31]و همکاران،1992؛ اسودو[32]و همکاران، 1992به نقل از نکااو و همکاران،2004). ناکاتانی[33] و همکاران (2003) بر اساس برش نگاری مغزی با گزنون[34]، بعد از رفتار درمانی موفق، در هسته های دمی راست این بیماران، کاهش جریان خون مغزی را گزارش کردند.

در مطالعه الکتروآنسفالگرافی کمی (qEEG) [35]، کوس کاوسکی[36] و همکاران (1993، به نقل از هاموند،2003) نشان دادند که بیماران  اختلال وسواس فکری- عملی به طور فراوانی در امواج دلتا و بتا در نیمکره راستشان، توان مطلق پایین تری دارند. آنها دریافتند که افزایش توان نسبی آلفا در ناحیه گیجگاهی- آهیانه ای و مناطق پس سری و مرکزی همراه با کاهش توان نسبی در باندهای بتا در نواحی فرونتال چپ می باشد. سیمپسون[37] وهمکاران (2000) با قرار دادن الکترود در فرق سر(Cz) بیماران اختلال وسواس فکری- عملی، در حین مواجهه زنده، در مقایسه با شرایط کنترل، در برش نگاری قدامی به خلفی توان آلفا، تغییر معناداری یافتند. مواجهه زنده با کاهش نشانگان اختلال وسواس فکری- عملی و افزایش آلفای خلفی نسبت به قدامی مرتبط بود. هیچ تغییر معناداری در امواج بتا و تتا رخ نداد. تحقیق  الکتروآنسفالوگرافی کمی دیگر، نوع فرعی دیگری از بیماران اختلال وسواس فکری- عملی را نشان می دهد. پری چپ[38] و همکاران (1993، به نقل از هاموند،2003) زیر گروهی از اختلال وسواس فکری- عملی با آلفای زیاد در اکثر نقاط مغز مخصوصا در گیجگاهی، آهیانه و پس سری ( که با یافته های کوس کاوسکی و همکاران (1993) همسو می باشد) و فرونتال همراه با افراط متوسط بتا درنواحی گیجگاهی- میانی، مرکزی و پیشانی یافتند. آنها همچنین دریافتند که در زیر گروه دیگری از اختلال وسواس فکری- عملی، فراوانی تتا اکثرا در کل نواحی پیشانی و گیجگاهی خلفی دیده می شود. نابهنجاری تتا توسط دیگران نیز گزارش شده است (اینسل[39] و همکاران،1983؛ جنیک وبروت مان[40]،1984). پرروس[41] و همکاران (1992) و ماس[42] و همکاران (1993) نیز زیادی تتا (6تا 5/7 هرتز) را در 10 تا از 13 بیماراختلال وسواس فکری- عملی، در نواحی گیجگاهی- پیشانی چپ نشان دادند. آنها مطرح کردند که چنین فعالیتی به طور فراوان به آشفتگی در ساختارهای عمیق خط میانی نسبت داده می شود.

با توجه به مسائل مطرح شده، نوروفیدبک پیشرفت امید بخشی است چون که روشی برای تغییر الگو های بیولوژیکی مغز می باشد. نوروفیدبک پاسخ تکنولوژی به روان درمانی، بازتوانی شناختی و عملکرد قشری ضعیف است که به طور موفقیت آمیزی دردرمان افسردگی، اضطراب، اختلال استرس پس آسیبی (PTSD )[43]، اختلالات شخصیت، اعتیاد و همچنین اختلال وسواس فکری- عملی استفاده شده است (دموس،[44]2004). نوروفیدبک یک مهارت خود تنظیمی است،  با آگاهی آموزش بیننده از طریق سیگنالهای شنیداری یا گرافیکی، مغز به طور کارآمدتر عمل می کند. محققان  EEGبیوفیدبک، نتایج مثبتی در درمان اضطراب امتحان دانشجویان  بدون تشخیص اختلال اضطرابی (استوی وا[45] وهمکاران،1976؛ هارت وکامیا،[46]1978 ؛ رایس و پلوتکین،[47]1981)، بیماران اختلال اضطراب فراگیر(رایس و همکاران،1993؛ واناتای[48] و همکاران، 1998) و بیماران PTSD (پنیستون وکول کوسکی،[49] 1991) گزارش کرده اند (شوارتز وآندراسیک،2003). پژوهشهای اخیر انجام شده، کاربرد نوروفیدبک بر اختلال وسواس فکری- عملی را نیز مطرح کرده اند (هاموند،،2003،2004). اولین مطالعه چاپ شده در این زمینه (هاموند،2003) نشان داد که نوروفیدبک هم بر وسواس های فکری  وهم عملی موثر است، اما نیاز به تحقیقات بیشتر در این زمینه هست.

با توجه به موارد فوق این مساله مشخص می گردد که افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی از نظر شاخص های EEG متفاوت از سایر افراد می باشند. همچنین این بیماران دارای الگوهای فرعی EEG می باشند. لذا اگر بتوان به طریقی شاخصهای EEG این افراد را تغییر داد می توان به درمان این افراد کمک کرد. این کار با استفاده از نوروفیدبک که طی آن به  افراد آموزش  داده می شود تا بعضی از الگوهای EEG  خود را تغییر دهند، عملی می باشد.

اهمیت و ضرورت تحقیق

اختلال وسواس فکری- عملی، اختلال روانی رایجی است که معمولا مزمن، شدید و ناتوان کننده می باشد (استین وهمکاران،1997؛ اسکوگ[50] واسکوگ،1999، به نقل از ابل سون[51] وهمکاران،2004). شدت و استمرار این اختلال گاه به حدی می رسد که نیرو و کارایی فرد را کاملا پایین می برد و اثری فلج کننده در زندگی شخصی و اجتماعی بیمار برجا می گذارد (انجمن روانپزشکی امریکا، 2000). افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی اغلب مجردند و یا ازدواج آنها در سنین بالاترصورت می گیرد و میزان باروری در آنها کمتر است (راچمن،1985، به نقل از کلارک،2004). میزان جدایی یا طلاق، بد عملکردی زناشویی و نارضایتی جنسی در اختلال وسواس فکری- عملی نسبت به سایر اختلالات اضطرابی و افسردگی بیشتر است (راسموسن وایسن،1992 به نقل از کلارک،2004). همچنین این بیماران در معرض ابتلا به افسردگی ثانوی می باشند (راسموسن و ایسن،1992؛ ولنر و همکاران،1976 به نقل از کلارک،2004).

اختلال وسواس فکری- عملی در بچه ها و بزرگسالان اختلال شایعی است که در صورت عدم درمان مزمن خواهد شد (لوین و همکاران،2005 به نقل از استروچ،2007). از جمله درمانهای موثر براختلال وسواس فکری- عملی، دارو درمانی با کلومی پرامین است که ضمن داشتن عوارض جانبی، با مصرف بیشتر دارو میزان بهبودی کاهش می یابد (آکرمن و گرین لند،2002). بهترین درمان غیر دارویی برای اختلال وسواس فکری- عملی ، رفتار درمانی است که برای اکثر بیماران نا خوشایند می باشد و منجر به ریزش بیماران (25%) می شود. به نظر می رسد نوروفیدبک به عنوان یک وجه درمانی جدید برای اختلال وسواس فکری- عملی، باید مورد توجه قرار گیرد (هاموند،2003). نوروفیدبک راهبرد یادگیری برای اصلاح توانایی مغز است تا امواج مغزی ویژه ای تولید شود. در درمان با نوروفیدبک از EEG به عنوان مقدمه ای برای کار درمان استفاده می شود. به این شکل که ابتدا الگوی امواج مغزی در اختلال مشخص می گردد، سپس میزان انحراف امواج از الگوی طبیعی تعیین می شود که این کار از طریق الکتروآنسفالوگرافی کمی انجام می گیرد. بعد با استفاده از نوروفیدبک در جهت باز گرداندن امواج به حالت طبیعی، آموزش بیمار در جهت کنترل امواج مغزی و در نتیجه رفع بیماری اقدام می گردد. کاربرد این درمان برای اختلالاتی مثل بیش فعالی- کمبود توجه، صرع، اضطراب و افسردگی و همچنین اختلال وسواس فکری- عملی تایید گشته است (هاموند،2005).

هدف از درمان نوروفیدبک، بهنجارسازی پایدار، بدون وابستگی مداوم به رفتار درمانی یا دارو درمانی است. این روش بر خلاف درمان دارویی، تشج برقی و تحریک مغناطیسی غیر تهاجمی است و دارای اثرات جانبی خفیفی است (هاموند،2005). از آنجایی که تاکنون مطالعه ای مشابه تحقیق حاضر در ایران، در زمینه کاربرد درمان نوروفیدبک برای کاهش نشانگان اختلال وسواس فکری- عملی به منظور کاهش رنج روانی این بیماران و در جهت پیشگیری از پیامدهای روان شناختی و جامعه شناختی این اختلال صورت نگرفته است، ضرورت این پژوهش بیشتر آشکار می گردد.  بنابراین مطالعه حاضر در عین این که می تواند زمینه ساز ادبیات تخصصی مربوط به مداخلات درمانی در زمینه اختلال وسواس فکری- عملی باشد درعین حال می تواند زمینه کاربرد این شیوه درمانی را فراهم سازد. کاربرد الکتروآنسفالوگرافی کمی در این پژوهش، از لحاظ نظری به درک بهتر سبب شناسی اختلال وسواس فکری- عملی می انجامد و از لحاظ عملی به تشخیص دقیقتر این اختلال منجر می گردد.

 هدف های تحقیق

هدف اصلی

مقایسه اثر بخشی درمان نوروفیدبک و درمان داروئی ( مهارکننده های بازجذب سروتونین) در نشانگان اختلال وسواس فکری- عملی.

اهداف فرعی

تعیین اثربخشی درمان نوروفیدبک در کاهش نشانگان اختلال وسواس فکری- عملی.

تعیین اثربخشی درمان داروئی (مهارکننده های اختصاصی بازجذب سروتونین ( در کاهش نشانگان اختلال وسواس فکری- عملی.

تعیین اثربخشی درمان نورفیدبک در درمان وسواس های فکری.

تعیین اثربخشی درمان نورفیدبک در درمان وسواس های عملی.

فرضیه ها

  • درمان با نوروفیدبک به اندازه درمان دارویی موجب کاهش نشانگان اختلال وسواس فکری- عملی می شود.
  • درمان با نوروفیدبک موجب کاهش نشانگان اختلال وسواس فکری- عملی می شود.
  • درمان دارویی (مهارکننده های اختصاصی بازجذب سروتونین) موجب کاهش نشانگان اختلال وسواس فکری- عملی می شود.
  • درمان با نوروفیدبک موجب کاهش علائم وسواس های عملی می شود.
  • درمان با نوروفیدبک موجب کاهش علائم وسواس های فکری می شود.

  تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق

تعریف مفهومی اختلال وسواس فکری- عملی

اختلال وسواس فکری- عملی با وسواس های فکری یا عملی مشخص می شود که ایجاد پریشانی کرده و اغلب در عملکرد روزانه تداخل ایجاد می کند. ویژگیهای تعریف کننده اختلال وسواس فکری- عملی بر اساس DSM-IV-TR (2000) عبارتند از وسواس های فکری: افکار، تصاویر یا تکانه هایی که برای شخص بی معنی به نظر می رسد. وسواس های عملی یا تشریفات: رفتارهای تکراری عمدی و یا اعمال ذهنی که در پاسخ به وسواس های فکری به وقوع می پیوندند. آنها به طور ویژه ای جهت سرکوبی و یا خنثی سازی تشویش و یا جلوگیری از حوادث ترسناک طراحی شده اند، اگر چه این قصد همیشه برای مشاهده گر آشکار نیست (انجمن روانپزشکی امریکا،2000).

تعریف عملیاتی اختلال وسواس فکری- عملی

در این پژوهش، این اختلا ل بر اساس چک لیست مصاحبه بالینی بر مبنای معیارهای DSM-IV ، توسط روانپزشک یا روانشناس بالینی تشخیص داده می شود و بر اساس پرسشنامه پادوا میزان اختلال سنجیده می شود.

 

 

تعریف مفهومی نوروفیدبک

در اوایل شکل گیری نوروفیدبک، با توجه به مواد مشمول، به “EEG بیوفیدبک” معروف شد. ولی در این چند سال اخیر، اصطلاح جدیدی تحت عنوان نوروفیدبک ابداع شد این واژه اشاره به فیدبکی دارد که به منظور تغییر وضعیتی طراحی شده که نشاندهنده مبانی نورولوژیک است. با این وجود، نوروفیدبک در حوزه گسترده تر به منزله بیوفیدبکی است که با یک جنبه خاصی از فعالیت الکتریکی مغز از یک ناحیه خاص مغز یا پوست سر ارتباط دارد ( لوبار،2003 به نقل از یعقوبی،1385). مطابق تعریف ورنون[52]، فریک[53] و گروزیلییر[54](2004)، نوروفیدبک فرم پیچیده ای از بیوفیدبک است که مبتنی بر جنبه های خاصی از فعالیت کورتیکال است. نوروفیدبک اشاره به یک پارادایم شرطی سازی عاملی دارد که در آن فرد می آموزد که دامنه، فرکانس یا یکپارچگی ابعاد الکتروفیزیولوژیایی مغز خود را اصلاح کند.

تعریف عملیاتی نوروفیدبک

برای آموزش نوروفیدبک دستگاه ها و نرم افزارهای گوناگونی ساخته و وارد بازار شده است. در پژوهش حاضر از نرم افزار Procomp Infiniti  از شرکت Thought Technology  کانادا استفاده شده است.

 

 

تعریف مفهومی الکتروآنسفالوگرافی کمی

الکتروانسفالوگرافی کمی، ثبت دیجیتالی EEG است. این نوع EEG به ما کمک می کند تا بتوانیم دامنه و فراوانی امواج را با دقت بسیار زیاد مورد سنجش قرار دهیم.

تعریف عملیاتی  الکتروآنسفالوگرافی کمی

الکتروآنسفالوگرافی کمی  یک دستگاه EEG است که به صورت دیجیتالی عمل می کند. در این نوع EEG، به جای ثبت سنتی بر روی کاغذ توسط قلم های خاص، عمل ثبت با استفاده از کامپیوتر صورت می گیرد و داده ها  با نرم افزارخاصی تحلیل شده و  به صورت عددی قابل دسترس می شوند. در نهایت در مقایسه با افراد نرمال وضعیت امواج فرد مورد مطالعه قرار می گیرد.

 تعریف مفهومی دارو

منظور از دارو موادی هستند که برای درمان و پیشگیری از بیماریها به کار می روند.

تعریف عملیاتی دارو

داروی مورد نظر در این پژوهش، مهارکننده های اختصاصی  بازجذب سروتونین ها می باشد که توسط روانپزشک برای معالجه این بیماران تجویز می شود. مقدار دوز دارویی بستگی به تشخیص روانپزشک و شدت اختلال دارد. برای هر بیمار داروی سرترالین با دوز 50 میلی گرم شروع  و طی 10 هفته به 200 میلی گرم رسید.


[1]– Obsessive – Compulsive disorder

[2]– Obsession

[3]– Compulsion

[4]– Rachman

[5]– Clark

[6]– Amir, Freshman, & Foa

[7]– Brown & Campbell

[8]– Carino

[9]– Yoryra- Tobias

[10]– Denys

[11]– Lewin

[12]– Stroch

[13]– Food and Drug Administration.

[14]– Ackerman & Greenland

15- Hammond

[16] –  Selective Seretonin Reuptake Inhibitory

[17]– Foa & Franklin

[18]– Greist

[19]– Rational- Emotive Therapy

[20]– Emmel kamp

[21]– Barlow

[22]– Electroencephalography

[23]– Masterpasqua & Healey

[24]– Schwartz & Anderasik

[25]– Linden

[26]– Anterior Cingulate Cortex

[27]– Rauch

[28]– Zohar

 Nakao-[29]

[30]– Benkelfat

 Baxter-[31]

 Swedo -[32]

[33]– Nakatoni

[34]– Xenon

[35]– quantitative electroencephalography

[36]-Kuskowski

       Simpson-[37]

[38]– Prichep

[39]– Insel

[40]– Jenike & Brotman

[41]– Perros

[42]– Mas

[43]– Post Traumatic stress disorder

[44]– Demos

[45]– Stoyva

[46]– Hardt & Kamiyo

[47]– Rice & Plotkin

[48]– Vanathay

[49]– Peniston & Kulkosky

[50]– Skoog

[51]– Abelson

[52]– Vernon

[53]– Ferick

[54]– Gruzelier

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “تعیین اثربخشی درمان نوروفیدبک در قیاس با درمان دارویی مبتلایان اختلال وسواس فکری-عملی”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

  • ابتدا محصولات مورد علاقه خود را به سبد خرید اضافه نمایید.
  • سپس روی آیکون سبد خرید کلیک کنید.
  • محصولات داخل سبد خرید و مجموع مبلغ قابل پرداخت در صفحه تسویه حساب به شما نمایش داده می شوند.
  • فرم تسویه حساب را تکمیل کرده و روش پرداخت خود را انتخاب نمایید.
  • می توانید با استفاده از درگاه های پرداخت آنلاین خرید خود را تکمیل نمایید.
  • پس از تکمیل خرید می توانید به فایل های محصول دسترسی داشته باشید.
  • در صورت داشتن حساب کاربری می توانید سوابق خرید خود را در پنل کاربری خود مشاهده نمایید.
تماس با پشتیبانی