دریافت پایان نامه بررسی ميزان رضايتمندي دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي از تحصيل و عوامل موثر بر آن

مقدمه:

دانشگاه به‌عنوان یک‌نهاد اجتماعي- فرهنگي يكي از ارزشمند‌ترين منابعي است كه جامعه براي پيشرفت و توسعه در اختيار دارد، اين نهاد به جهت نقش تعیین‌کننده‌ای كه در توليد دانش (پژوهش)و انتقال دانش (آموزش) دارد به‌عنوان يكي از شاخص‌های تعيين ميزان توسعه كشورها مدنظر قرارگرفته است. همان‌طور كه مي‌دانيم جوانان در مقطع پیش‌دانشگاهی تلاش زيادي براي ورود به دانشگاه مي‌كنند و شايد بتوان گفت كه يكي از آمال و آرزوهاي جوانان امروزي ورود به دانشگاه مي‌باشد با ورود جواناني كه با اميد و آرزو به دانشگاه راه‌یافته‌اند اگر تلاش كنيم كه رضايتمندي اين دانشجويان تازه‌وارد را به‌طور نسبي فراهم كنيم مي‌توان انتظار داشت كه اين دانشجويان بعد از فراغت از تحصيل تعهد داشته بيشتري نسبت به شغل، زندگي، ديگران درآیندِ داشته باشند زيرا زمانی که افراد تعهد داشته باشند ديگر رشوه‌خواری، رياكاري، دروغ‌گويي براي رسيدن به اهداف خوب يا بد، فقر فرهنگي، بی‌سوادی جوانان تحصیل‌کرده، … وجود نخواهد داشت. بر اساس نظريه تسري Spill-over Theory رضايت از يك بخش از زندگي بروي رضايت از بخش‌های ديگر زندگي مؤثر است.

مثلاً در اين تحقيق زمانی که دانشجويان از تحصيل راضي باشند از حوزه‌هاي ديگر زندگي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، سياسي نيز راضي خواهند بود.

طرح مسئله:

دانشگاه مكاني فرهنگي و اجتماعي هست و هرساله جمع كثيري از جوانان براي گذراندن تحصيلات عاليه وارد آن مي‌شوند و هر يك از اين جوانان با در نظر داشتن اهداف خاص خود (ارتقاء سطح علمي، كسب شغل بهتر، رندگي بهتر، گرفتن مدرك،…)به اين مكان مقدس قدم مي‌گذارند. اكنون با ورود اين جوانان بانشاط و اميدوار به آينده و همچنين علاقه‌مند به تحصيل مسئوليت سنگيني به عهده مسئولين دانشگاه هست، ازاین‌جهت كه اين مسئولين محترم بايد از کارکنان و اساتيد متعهد و كارآمد بهره گيرند، زيرا اين دو قشر تماس بيشتري را با دانشجويان كه آینده‌سازان جامعه هستند دارند، كه توجه بيشتر اين تحقيق به نقش اساتيد متمركز است آنچه از يك استاد وظیفه‌شناس و شايسته انتظار مي‌رود اين است كه بكوشد از ناکامی‌های درسي دانشجويانش جلوگيري كند و آن‌ها را علاقه‌مند به تحصيل،مطالعه، پژوهش سازد. همان‌طور كه مي‌دانيم دانشجويان اغلب در سن جواني به تحصيل مي‌پردازند و دوران جواني بسيار حساس می باشد زيرا پايه‌هاي شخصيتي افراد در اين دوران شكل مي‌گيرد.

فردي كه مشغله ذهني جز تحصيل نداشته باشد و تحصيل دانشجو با رضايت باشد البته كه اين فرد در تحصيل موفق‌تر خواهد بود و آيندۀ تضمین‌شده‌تری نسبت به ديگران دارد زيرا در آرامش به سر مي‌برد و اين دانشجويان مسلماً در آينده فرد مفيد و شايسته‌اي براي خود، خانواده و جامعه خواهند بود. در مصاحبه اكتشافي كه با چند تن از اساتيد و دانشجويان انجام داديم به نظر مي‌رسيد كه مقداري نارضايتي در بين دانشجويان وجود دارد به دلايلي همچون عدم وجود امكانات مختلف، عدم وجود كاركنان دلسوز و متعهد، هزينه‌هاي سنگين دانشگاه آزاد، عدم وجود اساتيد باتجربه و باانگیزه، تبعيض اساتيد بين دانشجويان، وجود مقررات آموزشي نامناسب، … به خاطر عدم نظارت و دقت كافي مسئولين كه موجبات نارضايتي دانشجويان را فراهم مي‌كند. بنابراين رضايت عبارت است از: حالت خوشايندي است كه به خاطر فاصله كم انتظارات با واقعيت، ارضاي نياز حاصل مي‌شود و دست‌یابی به هدف در موقعيت‌هاي مختلف براي فرد حاصل مي‌شود.

كسب سعادت در زندگي به‌عنوان هدف والاي وجود انساني تلقي شده است كه باعث رشد و شكوفايي و پيشرفت انسان مي‌شود، و بالعكس عدم كسب سعادت اغلب به‌عنوان مانعي درراه انجام وظايف فرد تلقي مي‌شود، همان‌گونه كه ذكر شد رضايت از زندگي بازتاب توازن ميان آرزوهاي فرد و وضعيت فعلي او است. (كمبل و ديگران 1976 به نقل از اينگلمارت 1373 ص 244) به عبارتي هر چه فاصله بين سطح آرزوهاي فرد و وضعيت فعلي وي بيشتر گردد رضايتمندي كاهش مي‌يابد و بالعكس هر چه فاصله بين سطح آرزوهاي فرد و وضعيت فعلي وي كمتر گردد رضايتمندي افزايش مي‌يابد. بنابراين در اين پژوهش اولاً درپي سنجش ميزان رضايت دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي- واحد قوچان ثانياً مي‌كوشيم كه عوامل مؤثر بر اين امر را بيابيم.

 اهميت و ضرورت تحقيق

رضايت حالت خوشايندي است كه به خاطر دست‌يابي به هدف در موقعيت‌هاي مختلف به فرد دست مي‌دهد. رضايت انواع مختلفي دارد كه عبارت‌اند از رضايت از زندگي خانوادگي، رضايت از زندگي زناشویی، رضايت از وضعيت اقتصادي، رضايت از خود، رضايت مشتري، رضايت كارگر، رضايت کارفرما، رضايت از محل زندگي، رضايت مردم از سازمان‌های اداري رضايت مشتركين (از شركت برق، آب، گاز، تلفن)رضايت از شغل، رضايت از درآمد و رضايت از تحصيل كه ما بنا به دلايل زير درصدد بر‌آمديم تا تحقيقي در مورد رضايت دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي- واحد قوچان از تحصيل انجام دهيم: همان‌طور كه مشهود است عده زيادي از جمعيت كشور را جوانان تشكيل مي‌دهند تعداد نسبتاً زيادي از جوانان ايراني را دانشجويان تشكيل مي‌دهند و این جوانان هستند كه بايد فرداي كشور را به آن‌ها سپرد و اين امر زماني تحقق پيدا مي‌كند كه دانشجويان از وضعيت تحصيلي خود راضي باشند كه اين رضايت از تحصيل هم براي دانشجو و هم براي جامعه ضرورت دارد. اما اگر رضايت در اين سن جواني و دوران دانشجويي براي دانشجو فراهم نشود آثار سوء فراواني در سطح خرد، ميانه، كلان خواهد داشت.

در سطح خرد

افزايش تنش، مشكلات رفتاري، نااميدي،اضطراب، افسردگي و … ازجمله آثار منفي نارضايتي از تحصيل است. به‌عنوان‌مثال فردي كه تصميم دارد تمام سعي و تلاش خود را در دانشگاه بكار گيرد و سخت درس بخواند و در راستاي همين هدف نيز گام برمی‌دارد بعد مشاهده مي‌كند افرادي كه به درس كمتر توجه كرده‌اند، كمتر در كلاس حاضرشده‌اند و … با استفاده از طرح دوستي با استاد نمره‌شان بالاتر يا مانند فرد اول مي‌شود در این صورت اگر آن دانشجو ازنظر روحي حساس باشد ممكن است كه افسرده و نااميد از عدم پاداش در مقابل زحمت‌هایش سركوب شود.

در سطح ميانه

نيز پيامدهايي چون كاهش روحيه مشارکت‌جویی، همكاري و تعاون، عدم اعتماد و … را در پي دارد. مثلاً دانشجويي كه از وضعيت تحصيلي خود ناراضی باشد ديگر انگيزه‌اي ندارد همان‌طور كه مشاهده مي‌شود بعضی‌اوقات چند دانشجو باهم يك تحقيق را انتخاب می‌کنند و درنهایت فردي كه علاقه‌مندتر و باانگیزه‌تر از بقيه است ممكن بيشتر كار تحقيق را انجام دهد و بقيه فقط در نمره گرفتن شريك باشند در اين صورت دانشگاه كه يك مكان اجتماعي شدن است دانشجويان مشاركت را در كار گروهي نمي‌‌آموزند پس يك مشكل كاهش روحيه مشارکت‌جویی به جامعه تحميل مي‌شود.

در سطح كلان

نيز پيامدهايي چون انواع مفاسد و انحرافات (بزهكاري) و درنهايت زمینه‌ساز مشكلات در جامعه خواهد بود. به‌عنوان‌مثال زمانی که دانشجويان از تحصیل خود ناراضي باشند در آن صورت مشاهده مي‌شود كه گاهي اوقات مثلاً بعضي از دانشجويان يك تحقيق مشابه تحقيق خود (از دانشجويان ديگر، دانشگاه‌های ديگر، …)‌كپي مي‌كنند و به استاد تحويل مي‌دهند اين عمل دانشجو يك نوع تقلب محسوب مي‌شود. بنابراين شناسايي و ريشه‌يابي عواملي كه در متغير رضايت تأثیر ( مثبت و منفي) مي‌گذارد ما را در جهت پيشبرد اهداف كوتاه‌مدت و درازمدت ياري خواهد كرد.